Αυξάνονται τα περιστατικά διαδικτυακού εκφοβισμού - Παιδιά ηλικίας οκτώ χρονών πέφτουν θύματα και γίνονται θύτες διαδικτυακού εκφοβισμού (cyber bullying), ενώ τα περιστατικά ηλεκτρονικής παρενόχλησης, που κατέγραψε πέρσι η γραμμή βοήθειας του Κυπριακού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου CyberΕthics, έχουν τριπλασιαστεί σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια.
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ της «Beat Bullying» έχει σύνθημα «Σπάσε τη σιωπή σου», καθώς αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να βγει το θύμα από τον εφιάλτη του cyber bullying - ΠΑΙΔΙΑ
ταυτόχρονα θύτες και θύματα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κατάθλιψης, άγχους και πανικού ή τάσεις αυτοκτονίας στην ενήλικη ζωή τους
Τα πλοκάμια της απλώνει η ηλεκτρονική παρενόχληση (cyber bullying) στην Κύπρο. Ξεφεύγοντας από τον παραδοσιακό σχολικό εκφοβισμό, η νέα μορφή εκφοβισμού μέσω του διαδικτύου, κινητών τηλεφώνων είτε άλλων ψηφιακών τεχνολογιών, εξαπλώνεται υποβοηθούμενη από την εκτεταμένη χρήση του διαδικτύου από παιδιά και εφήβους.
Το 2011 η γραμμή βοήθειας του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου CyberΕthics είχε ανταποκριθεί σε έξι κλήσεις που αφορούσαν περιστατικά ηλεκτρονικής παρενόχλησης(cyber bullying), ενώ το 2012 τα περιστατικά αυξήθηκαν σε 19. Η ανάρτηση εξευτελιστικών φωτογραφιών στο διαδίκτυο και η διάδοσή τους μέσω κινητού τηλεφώνου, η δημιουργία μπλογκ ή προφίλ σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook, που περιλαμβάνουν σκόπιμα λανθασμένο περιεχόμενο, η αποστολή απειλών, άσεμνου και προσβλητικού περιεχομένου, η δημοσιοποίηση φωτογραφιών ή βίντεο χωρίς τη συγκατάθεση του ατόμου είναι μόνο μερικά από τα συνηθισμένα περιστατικά διαδικτυακού εκφοβισμού. Και όλα αυτά συμβαίνουν με πρωταγωνιστές παιδιά και εφήβους!
Σύμφωνα με την Εκπαιδευτική Ψυχολόγο και συντονίστρια της εκστρατείας «Beat Bullying» της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Hope for children», Δρ Μόνικα Σιακού, λόγω της διάδοσης της εκστρατείας, αρκετοί γονείς επικοινωνούν με τους υπεύθυνους για να ζητήσουν συμβουλές και βοήθεια όταν βρεθούν αντιμέτωποι με μια περίπτωση ηλεκτρονικής παρενόχλησης με θύμα το παιδί τους. «Εμείς αναλαμβάνουμε να ενημερώσουμε το σχολείο και το Υπουργείο Παιδείας για να γίνει παρέμβαση. Αναγκαστήκαμε σε αρκετές περιπτώσεις cyber bullying σε ηλικίες οκτώ και εννέα χρονών να παρέμβουμε! Υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών μέχρι οκτώ χρονών όπου μέσω του facebook βρέθηκαν στη θέση του θύματος και του θύτη με παρενόχληση και ανταλλαγή μηνυμάτων άσεμνων και άσχημου περιεχομένου», δηλώνει η Δρ Σιακού, προσθέτοντας ότι τέτοια περιστατικά είναι πιο συχνά σε μεγαλύτερες ηλικίες παιδιών.
Facebook & Twitter σε 8χρονα
«Όταν επιτρέπεις απεριόριστη ελευθερία του παιδιού σε ένα μέσο που δεν ξέρει να το χειριστεί σωστά, θα γίνει κακή χρήση». Αυτό τονίζει η κ. Σιακού, η οποία συστήνει την προσοχή στους γονείς που μπορούν να βάλουν όρια στο παιδί ώστε να το προστατέψουν από πολλούς κινδύνους. Αντί αυτού, όμως, όπως αναφέρει στη «Σ» η ίδια, τις περισσότερες φορές οι ίδιοι οι γονείς δημιουργούν προφίλ στα παιδιά τους, π.χ στο facebook!
Η συγκεκριμένη λανθασμένη κίνηση των γονέων είναι και παράνομη καθώς άτομα κάτω των 13 χρονών δεν δικαιούνται να κατέχουν προφίλ στην ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης. Κατά συνέπειαν δηλώνουν ψευδή στοιχεία για να μπορέσουν να έχουν επαφή.
«Οι γονείς θα πρέπει να αποφεύγουν να δημιουργούν λογαριασμούς σε μικρά παιδιά σε twitter ή facebook. Μάλιστα, όσο πιο πολύ χρησιμοποιούν το διαδίκτυο τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουν να γίνουν θύματα ή θύτες cyber bullying», σημειώνει η κ. Σιακού, η οποία προτείνει στους γονείς να δώσουν εναλλακτικές λύσεις στα παιδιά τους όπως δημιουργικές ασχολίες που μπορούν να επιλέξουν μαζί με τους γονείς, ώστε να μη βρίσκονται πολλές ώρες απέναντι από την οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή, όπως τον αθλητισμό και τις βόλτες. Συστήνει επίσης ο Η/Υ να βρίσκεται σε χώρο όπου οι γονείς να μπορούν να τον ελέγχουν και να μην του επιτρέπουν να κλείνεται στο δωμάτιό του με τον υπολογιστή.
Η Δρ Σιακού μάς εξηγεί ότι η πρόληψη είναι άκρως σημαντική και προτρέπει τους γονείς να ενημερώνουν τα παιδιά εκτός από την καλή και για την κακή χρήση του διαδικτύου.
Επίσης, σύμφωνα με την ίδια, μπορούμε να βάλουμε φραγμούς και όρια στο πόση ώρα χρησιμοποιεί το παιδί το διαδίκτυο, καθώς η πολλή ώρα και η ανεξέλεγκτη χρήση χωρίς να υπάρχουν και κάποιοι κανόνες, θα οδηγήσουν και σε κακή χρήση. Η εκπαιδευτική ψυχολόγος αναφέρει ότι είναι καλό στην εφηβεία να μη χρησιμοποιείται ο υπολογιστής πέραν της μιάμιση ώρας την ημέρα, εκτός βέβαια εάν το παιδί τον χρησιμοποιεί για σκοπούς διαβάσματος.
«Πρέπει οι γονείς να εξηγούν πάντα στα παιδιά ότι αν και εφόσον έρθουν αντιμέτωποι με μια συμπεριφορά, η οποία τους κάνει να αισθάνονται άσχημα με οποιονδήποτε τρόπο, είναι δικαίωμά τους να μην το ανέχονται και να την καταγγέλλουν. Είναι δικαίωμά τους να κάνουν χρήση του διαδικτύου ή να φοιτούν σε ένα σχολείο χωρίς βία. Άρα το παιδί θα πρέπει να ξέρει να διακδικήσει το δικαίωμά του», τονίζει η κ. Σιακού.
Τα σημάδια που πρέπει να ανησυχήσουν
Η Δρ Μόνικα Σιακού προτρέπει τους γονείς να είναι δίπλα στα παιδιά τους και αναφέρει ότι οποιαδήποτε αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού η οποία δεν είναι η συνηθισμένη, που πιθανόν να τους φαντάζει και λίγο προβληματική, θα πρέπει να τους ανησυχήσει. «Μπορεί, δηλαδή, ένα παιδί να μη θέλει να πηγαίνει σχολείο ξαφνικά, η σχολική του απόδοση να αρχίσει ξαφνικά να μειώνεται, πιθανόν να αρχίσει να παραπονιέται για διάφορα προβλήματα υγείας όπως αναγούλες, ενοχλήσεις στο στομάχι...
Να κλείνεται ώρες στο δωμάτιο, να αισθάνεται μοναξιά, να μην έχει κάποιον φίλο στο σχολείο. Να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά εάν το παιδί μας παρουσιάσει αυτά τα προβλήματα συμπεριφοράς. Φυσικά δεν σημαίνει ότι, εάν το παιδί μας τα παρουσιάσει αυτά τα χαρακτηριστικά, είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού ή cyber bullying. Όμως μας βάζει στη διαδικασία να σκεφτούμε ότι κάτι πιθανόν να πειράζει το παιδί μας και ένα απ’ αυτά τα φαινόμενα μπορεί να είναι και αυτό», εξηγεί η κ. Σιακού.
Σπάσε τη σιωπή
ΤΟ ΠΑΙΔΙ που μετατρέπεται σε θύμα cyber bullying θα πρέπει να βρει τη δύναμη να μιλήσει σε ένα άτομο της εμπιστοσύνης του για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει και να ζητήσει βοήθεια. Μπορεί να αποταθεί είτε στον γονιό του ή ακόμα στον δάσκαλό του. Σύμφωνα με τη Δρα Σιακού, συνήθως στις περιπτώσεις σχολικού και διαδικτυακού εκφοβισμού, το παιδί πιθανότατα να μην μπορεί να σπάσει τη σιωπή του επειδή μπορεί να φοβάται, να απειλείται ή να ντρέπεται. «Σπάσε τη σιωπή σου» είναι το μότο της εκστρατείας «Beat Bullying» του Οργανισμού «Hope for children». Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να βγει το θύμα από τον εφιάλτη του cyber bullying.
Το παιδί μπορεί επίσης να αποταθεί ανώνυμα στη γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων του Οργανισμού «Hope for Children» στον τηλεφωνικό αριθμό 116111, αλλά και στη γραμμή βοήθειας του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου 70000116. Οι επαγγελματίες που βρίσκονται στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής δίνουν συμβουλές και καθοδηγούν αποτελεσματικά το παιδί.
Σε περίπτωση που ο εκφοβισμός πραγματοποιείται μέσω ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης όπως το facebook, η Δρ Σιακού συστήνει στα παιδιά να κάνουν καταγγελία στο ίδιο το δίκτυο και ακολούθως να ενημερώνουν κάποιον ενήλικα, τον οποίο εμπιστεύονται. Όταν η παρένοχληση εγκυμονεί κινδύνους για την ίδια τη ζωή του θύματος, αναλαμβάνει το Γραφείο Καταπολέμησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος το οποίο, κατ΄ αρχάς, προβαίνει στον διαδικτυακό εντοπισμό του θύτη. Σε αντίθετη περίπτωση γίνεται καταγγελία στον τοπικό αστυνομικό σταθμό, ο οποίος αναλαμβάνει τη διερεύνηση της υπόθεσης. Το πρόστιμο που προβλέπεται σε ό,τι αφορά την αποστολή μέσω δημόσιου δικτύου επικοινωνιών μηνυμάτων άσεμνου, ενοχλητικού, υβριστικού, απειλητικού περιεχομένου, ανέρχεται σε 1700 ευρώ.
«Επίσης συμβουλεύουμε τα παιδιά μας να κρατούν όλα τα στοιχεία της παρενόχλησης για να μπορούμε να φθάσουμε στον δράστη. Αυτό που είναι αρκετά τρομακτικό, είναι ότι δεν γνωρίζουμε ποιος είναι στην άλλη άκρη της γραμμής. Ποιος μου στέλνει μηνύματα ότι είμαι άσχημη, γιατί και τι του έκανα», δηλώνει η κ. Σιακού.
Το προφίλ του θύματος αλλά και του θύτη
ΣΥΝΗΘΩΣ οι θύτες του παραδοσιακού σχολικού εκφοβισμού προέρχονται από οικογένειες στις οποίες η επικοινωνία γίνεται με αρνητικό τρόπο, π.χ με βίαιο τρόπο, ενώ πιθανόν να ανταμείφθηκαν για τις πράξεις τους αντί να τιμωρηθούν. «Ένας θύτης μπορεί να κερδίσει και στάτους σε ένα σχολείο και να νομίζει ότι, επειδή τον φοβούνται, είναι όλοι φίλοι του· μπορεί, επίσης, ένα παιδί να έμεινε ατιμώρητο, ή να είναι εκ φύσεως επιθετικό, ή ένα παιδί που δεν διδάχθηκε ποτέ σωστούς τρόπους επικοινωνίας», αναφέρει η Δρ Σιακού.
Στη μετέπειτα ζωή τους τα παιδιά-θύτες πιθανόν να έχουν προβλήματα με τον νόμο, ενώ η χρήση αλκοόλ και παράνομων ουσιών αυξάνονται όσο αυξάνονται τα χαρακτηριστικά του θύτη. Είναι πιο εύκολο να εμπλακούν σε καβγάδες, σε βανδαλισμούς αλλά και να παρατήσουν το σχολείο.
Στην αντίπερα όχθη, τα θύματα του ηλεκτρονικού και διαδικτυακού εκφοβισμού συνήθως είναι πιο μοναχικά, ντροπαλά και ανασφαλή, έχουν λίγους φίλους, ή ίσως διαθέτουν ένα στοιχείο όπως π.χ. γυαλιά μυωπίας, που «προκαλεί» το παιδί-θύτη να τα κοροϊδέψει είτε μέσω τεχνολογίας είτε μέσω του σχολείου.
Μέχρι σήμερα οι ερευνητές γνώριζαν ότι το bullying έχει τεράστιες ψυχολογικές επιπτώσεις στα θύματα αλλά και στους θύτες. Ωστόσο, δεν ήταν σαφής η χρονική διάρκεια των επιπτώσεων. Πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε η ερευνητική ομάδα του κλινικού ψυχολόγου Ουίλιαμ Κόουπλαντ, του Duke University Medical Center της Βόρειας Καρολίνας και δημοσιεύεται στn επιθεώρηση JAMA Psychiatry, αναφέρει ότι τα παιδιά, ταυτόχρονα θύτες και θύματα, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κατάθλιψης, άγχους και πανικού ή τάσεις αυτοκτονίας στην ενήλικη ζωή τους.
«Αν υποψιαστούμε και έχουμε στοιχεία ότι το παιδί μας είναι θύτης, πρέπει να μιλήσουμε μαζί του και πρωτίστως να καταλάβουμε τους λόγους που το οδήγησαν μέχρις εκεί. Υπάρχουν γονείς που δυσκολεύονται να δεχτούν ότι το παιδί τους μπορεί να συμπεριφερθεί με αυτόν τον τρόπο, είναι σε άρνηση. Είναι καλύτερα να μιλάμε σε κάποιον ειδικό είτε σε κάποιον εκπαιδευτικό είτε ψυχολόγο. Μετά προσπαθούμε να μάθουμε στο παιδί άλλους τρόπους επικοινωνίας», εξηγεί η Δρ Σιακού.
Πάντοτε, σε ό,τι αφορά τον παραδοσιακό σχολικό εκφοβισμό αλλά και τον ηλεκτρονικό και διαδικτυακό εκφοβισμό, ο θύτης έχει σκοπιμότητα να βλάψει το θύμα και είναι επαναλαμβανόμενος. Δεν πρόκειται να συμβεί μόνο μία φορά.
Με ποιον τρόπο, όμως, θα πρέπει το παιδί-θύμα να αντιδράσει απέναντι στον εκφοβισμό; «Είναι δικαίωμά μου να εξηγήσω και να μεταφέρω στον αλλο ότι η συμπεριφορά αυτή δεν με βρίσκει σύμφωνο και δεν μου αρέσει. Αν για παράδειγμα μια κοπέλα γράφει σε κάποιαν άλλη ότι είναι άσχημη και αυτή της ζητά να σταματήσει και δεν εισακούεται, τότε το θύμα είναι καλύτερα να μιλήσει με κάποιον ενήλικα. Στόχος δεν είναι να τιμωρήσουμε τον θύτη - κανένα παιδί.
Στόχος να δώσουμε στον θύτη και στο θύμα καλύτερους τρόπους επικοινωνίας μεταξύ τους», τονίζει η Δρ Σιακού, προσθέτοντας ότι θα πρέπει τα ίδια τα παιδιά να μάθουν να επιλύουν τα προβλήματά τους σε περιπτώσεις προβλημάτων τα οποία μπορούν να χειριστούν.
Υπάρχει όμως και μια άλλη ομάδα παιδιών εκτός από τα θύματα και τους θύτες. Πρόκειται για τα παιδιά-παρατηρητές, που παρακολουθούν αμέτοχα χωρίς να γνωρίζουν με ποιον τρόπο πρέπει να αντιδράσουν σε ένα περιστατικό εκφοβισμού. Μπορεί να κάθονται δίπλα στον φίλο τους τη στιγμή που διαπράττει τον εκφοβισμό μέσω διαδικτύου ή να γνωρίζουν ότι ένα παιδί είναι θύμα ή θύτης και να μην ξέρουν τι να κάνουν.
Ένας από τους στόχους της εκστρατείας «Beat Bullying» είναι να ενισχύσει τα παιδιά με την κατάλληλη εκπαίδευση ώστε να μάθουν πώς να αντιδρούν σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, να αντιλαμβάνονται και να παρεμβαίνουν αλλά και να αποκτήσουν δεξιότητες και ικανότητες, που θα τους βοηθήσουν να επιλύουν τα προβλήματά τους εντός αλλά και εκτός του σχολείου. Τον Δεκέμβριο οι δύο πρώτες ομάδες σε δύο σχολεία της Κύπρου θα ξεκινήσουν να εκπαιδεύουν τους συνομήλικούς τους, με στόχο το σχολείο να μετατραπεί σε πυρήνα ενάντια στον σχολικό εκφοβισμό.
Μέτρα ελαχιστοποίησης των κινδύνων του διαδικτύου
ΣΥΜΦΩΝΑ με έρευνα που διεξήγαγε στην Κύπρο ο Λέκτορας Αναπτυξιακής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Κώστας Φάντης, ποσοστό 7% των εφήβων στην Κύπρο εμπλέκεται μερικές φορές σε διαδικτυακό εκφοβισμό και 4,5% πολύ συχνά, 8% των παιδιών έπεσε μερικές φορές θύμα ενώ ποσοστό 5% γνώρισε πολύ συχνά τον εφιάλτη. Η έρευνα κατέδειξε ότι τα αγόρια είναι πιο επιρρεπή για να γίνουν θύματα αλλά και θύτες διαδικτυακού εκφοβισμού.
Επιπλέον, βάσει των συμπερασμάτων της έρευνας, ο κ. Φάντης αναφέρει ότι κάποιος που είναι θύτης ή θύμα στο σχολείο, είναι επίσης θύτης και θύμα στο διαδίκτυο, ενώ η έκθεση στην τηλεοπτική βία αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου που οδηγεί στη διαδικτυακή θυματοποίηση αλλά και στον εκφοβισμό. Πρόκειται για την πρώτη έρευνα που συνδέει τα χαρακτηριστικά των παιδιών που έπαιζαν πιο συχνά ηλεκτρονικά παιχνίδια με βίαιο περιεχόμενο στο διαδίκτυο και παρακολουθούσαν βίαια προγράμματα στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο, με την εμφάνιση έντονων προβλημάτων συμπεριφοράς και τον διαδικτυακό εκφοβισμό.
Αντίθετα, η κοινωνικοοικογενειακή στήριξη ήταν ένας θετικός παράγοντας και ασπίδα προστασίας και για τις δύο μορφές προβλημάτων προσαρμογής. Η κοινωνικοοικονομική στήριξη προστάτευε τους εφήβους που ζούσαν σε μονογονεϊκές οικογένειες από τη θυματοποίηση του διαδικτύου, όταν οι φιλίες τους δεν τους παρείχαν στήριξη. Σύμφωνα με την έρευνα, τα αγόρια και οι έφηβοι που ζούσαν σε μονογονεϊκή οικογένεια είχαν περισσότερες πιθανότητες να θυματοποιηθούν διαδικτυακά, ενώ η χαμηλή οικογενειακή στήριξη σε συνδυασμό με τη χαμηλή στήριξη από φίλους ευνοούσαν τη διαδικτυακή θυματοποίηση. Στην έρευνα συμμετείχαν μαθητές ηλικίας 11 έως 14 χρονών, οι οποίοι φοιτούν σε 13 Γυμνάσια της Κύπρου.
Στο μεταξύ, η συντονίστρια της Γραμμής Βοήθειας του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου CyberΕthics, Ηλιάδα Σπύρου, προτείνει τα παρακάτω μέτρα που μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους που διατρέχει ένα παιδί στο διαδίκτυο:
· Τοποθετήστε φίλτρα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή για καλύτερο έλεγχο των ιστοσελίδων πλοήγησης των παιδιών.
· Αναβαθμίζετε συνεχώς το λογισμικό προστασίας (anti-virus) των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
· Η πιο αποτελεσματική μέθοδος στηρίζεται στην καλή επικοινωνία και στη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ παιδιών και γονέων.
· Ρωτήστε το παιδί για τη διαδικτυακή του μέρα, όπως ακριβώς ρωτάτε για τη μέρα του στον πραγματικό κόσμο.
· Ζητήστε από το παιδί να σας μάθει ή να σας δείξει ό,τι νέο είδε ή έμαθε το ίδιο στο διαδίκτυο.
· Συζητήστε με το παιδί σας οποιαδήποτε είδηση για τον διαδικτυακό κόσμο και ακούστε το χωρίς να το κρίνετε.
· Διαπραγματευτείτε μαζί του τις ώρες απασχόλησής του στο διαδίκτυο.
· Κρατήστε τις οικογενειακές σας συνήθειες ανεξάρτητες από τις ώρες απασχόλησης του παιδιού στον ηλεκτρονικό υπολογιστή (π.χ. στο βραδινό γεύμα όλα τα μέλη τις οικογένειας να βρίσκονται στο τραπέζι και να αποφεύγονται τα σνακ μπροστά από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή).
Πηγή : sigmalive.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου