ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : Επαναφέρουμε στα σχολεία το μάθημα της Πολιτειακής Παιδείας

«Πρόθεσή μας είναι να επαναφέρουμε την Πολιτειακή Παιδεία, δηλαδή την παιδεία του δημοκρατικού πολίτη, στο επίκεντρο του εκπαιδευτικού συστήματος», ανακοίνωσε σήμερα στη Βουλή ο υφυπουργός Παιδείας Θ. Παπαθεοδώρου, απαντώντας σήμερα σε επίκαιρη ερώτηση της Βουλευτού Μαρίας Ρεπούση , σχετικά με την ανάγκη ενίσχυσης της πολιτειακής παιδείας στη γενική και επαγγελματική εκπαίδευση.

Συγκεκριμένα, είπε ο κ. υφυπουργός :

Α. Δρομολογούμε τη θεσμοθέτηση του μαθήματος της Πολιτειακής Παιδείας ως μαθήματος κορμού ή και μαθήματος επιλογής στις τάξεις των Γενικών Λυκείων, των Ημερήσιων, αλλά και των Εσπερινών Λυκείων –γιατί αυτό είχε ξεχαστεί- στα νέα ωρολόγια προγράμματα που θα ισχύσουν από την επόμενη χρονιά. Για τα Ημερήσια και Εσπερινά ΕΠΑΛ μιλούσα προηγουμένως.

Β. Προωθούμε από την τρέχουσα σχολική χρονιά στο πλαίσιο της Περιβαλλοντικής Αγωγής σχολικές δραστηριότητες με αντικείμενο την Πολιτειακή Παιδεία, την εμπέδωση των αρχών και των αξιών της δημοκρατίας στο σχολείο, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της αλληλεγγύης. Στόχος μας είναι η θωράκιση της δημοκρατίας και της συμμετοχής να αποτελέσει αναπόσπαστο στοιχείο της μαθησιακής διαδικασίας.

Γ. Προωθούμε από κοινού με το Υπουργείο Παιδείας της Γαλλίας πρόγραμμα για το σχολείο της δημοκρατίας, με στόχο την ανάπτυξη της σημασίας και της αξίας της Πολιτειακής Παιδείας στο σχολικό πρόγραμμα και παράλληλα την υποστήριξη μαθησιακών διαδικασιών που θα εμπεδώνουν την ιδιότητα του πολίτη.

Ο υφυπουργός Παιδείας ανέφερε πως «η Πολιτειακή Παιδεία διδάσκεται στη Γαλλία σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου. Το ίδιο γίνεται στην Ισπανία, στη Γερμανία, στην Ολλανδία, ενώ στην Ιρλανδία είναι υποχρεωτικό μάθημα σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου, όπως και στη Σουηδία».

Αντίθετα, είπε ο κ. Παπαθεοδώρου, στην Ελλάδα η κατάσταση είναι έτσι όπως την περιγράψατε και δεν θα ήθελα να την επαναλάβω, για να μη σας κουράσω. Το ωρολόγιο πρόγραμμα, τόνισε, που καθορίστηκε το Μάρτιο-Απρίλιο του 2012 για τις παραπάνω τάξεις, δηλαδή τις τάξεις της Γ΄ Γυμνασίου, της Β΄ Λυκείου, καθώς και της Α΄ Τάξης του ημερήσιου ΕΠΑΛ, επεφύλαξε στην ουσία μία μάλλον περιθωριοποιημένη και υποβαθμισμένη θέση του συγκεκριμένου αντικειμένου στη μαθησιακή διαδικασία.

Αποτελούμε εξαίρεση στην Ευρώπη, υπογράμμισε ο κ. υφυπουργός, σε μία περίοδο κατά την οποία οι επιπτώσεις μίας μείζονος κοινωνικής κρίσης, κυρία Πρόεδρε, κύριοι Βουλευτές, αφήνουν χώρο για την ανάπτυξη συμπεριφορών μισαλλοδοξίας, βίας, ρατσισμού, κοινωνικού εκφοβισμού, παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εν τέλει εκφασισμού της κοινωνίας.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Παρακαλώ, κύριοι συνάδελφοι.
(Θόρυβος στην Αίθουσα)

Σας παρακαλώ, κύριοι συνάδελφοι. Δεν έχετε το λόγο. Η συνάδελφός σας είπε αυτά που είπε. Τελείωσε η συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης.

Ακολουθεί η με αριθμό 488/22-10-2012 επίκαιρη ερώτηση της Βουλευτού Α´ Πειραιά της Δημοκρατικής Αριστεράς κυρίας Μαρίας Ρεπούση προς τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, σχετικά με την ανάγκη ενίσχυσης της πολιτειακής παιδείας στη γενική και επαγγελματική εκπαίδευση.

Κυρία συνάδελφε, έχετε το λόγο για δύο λεπτά.

ΜΑΡΙΑ ΡΕΠΟΥΣΗ: Ευχαριστώ, κυρία Πρόεδρε.

Κύριε Υφυπουργέ, το σχολείο, παρά την αυξανόμενη σημασία που αποκτούν όλο και περισσότερο εξωσχολικοί χώροι για τη διαμόρφωση του πολίτη, εξακολουθεί να αποτελεί βασικό κοινωνικοποιητικό θεσμό μέσω του οποίου μία κοινωνία καλλιεργεί στα νεαρά μέλη της εκείνες τις αξίες και τις στάσεις που επιθυμεί να περάσει τις επόμενες γενιές. Με αυτήν την έννοια, τα μαθήματα που διδάσκει το σχολείο και το περιεχόμενο αυτών των μαθημάτων αποτελούν ένα καθρέφτη αυτών που η κοινωνία προσδιορίζει ως πολύ σημαντικά για να διασώσει για τις επόμενες γενιές.

Είναι άραγε οι δημοκρατικοί θεσμοί και οι δημοκρατικές αξίες ανάμεσα στις προτεραιότητες της ελληνικής πολιτείας, ανάμεσα σε αυτά που η ελληνική κοινωνία θεωρεί απαραίτητα να εμφυσήσει στα νεαρά μέλη της;

Μολονότι η χώρα μας δεσμεύεται από τη σύσταση 12∕2002 του Συμβουλίου της Ευρώπης ως προς την προώθηση της μάθησης των δημοκρατικών αξιών και της δημοκρατικής συμμετοχής εντός της σχολικής κοινότητας, καθώς και από τη σύσταση 962∕2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως προς την προώθηση της ιδιότητας του ενεργού πολίτη, η σημασία της πολιτικής και πολιτειακής παιδείας, δηλαδή του μαθήματος που διδάσκει τις δημοκρατικές αξίες, δεν έχει εκτιμηθεί, κατά την άποψή μας, όπως θα έπρεπε.

Συγκεκριμένα, για πρώτη φορά το παιδί που φοιτά στο ελληνικό σχολείο έρχεται σ' αυτό το περιβάλλον της μάθησης στην τρίτη γυμνασίου σε ένα μάθημα που έχει τον τίτλο «Κοινωνική και πολιτική αγωγή». Το μάθημα αυτό είναι μόνο δύο ώρες την εβδομάδα και ως επί το πλείστον αναλαμβάνεται στην ελληνική εκπαίδευση από εκπαιδευτικούς που δεν έχουν το ειδικό επιστημονικό υπόβαθρο για να το διδάξουν, καθώς είναι άλλων ειδικοτήτων.

Επίσης, το μάθημα αυτό διδάσκεται ως πολιτειακή παιδεία -και καλώς διδάσκεται, κατά την άποψή μας- στην πρώτη τάξη των ημερησίων ΕΠΑΛ. Την επόμενη φορά που το συναντάμε είναι στη δεύτερη τάξη των γενικών λυκείων με τον τίτλο «Πολιτική και Δίκαιο» ως ένα δίωρο μάθημα επιλογής και όχι υποχρεωτικό εναλλακτικά με τις αρχές φιλοσοφίας και μόνο στη θεωρητική κατεύθυνση.

Σαν να μην έφθαναν τα παραπάνω, σαν να μην έφθανε, δηλαδή, η καθυστέρηση με την οποία το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα εισάγει αυτό το μάθημα στο corpus των μαθημάτων, δυσάρεστη έκπληξη μας προκάλεσε η υπουργική απόφαση του Απριλίου του 2012, σύμφωνα με την οποία το μάθημα «Πολιτική και Δίκαιο» μετατράπηκε από υποχρεωτικό σε μάθημα επιλογής και, μάλιστα, μόνο για μία κατεύθυνση, τη θεωρητική κατεύθυνση, λες και δεν θα γίνουν πολίτες αυτοί που βγαίνουν από τις υπόλοιπες κατευθύνσεις.

Θέλω να σημειώσω εδώ, κύριε Υφυπουργέ, ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας μεγάλης ευρωπαϊκής μελέτης που έγινε για την ιδιότητα του ενεργού πολίτη το 2006, η χώρα μας έλαβε την προτελευταία θέση μεταξύ δεκαεννέα χωρών. Τελευταία ήταν η Ουγγαρία.

Να υπογραμμίσω, επίσης, ότι απογοητευτικά ήταν και τα αποτελέσματα για την πολιτική παιδεία των μαθητών μας και σε μία άλλη σχετικά διεθνή έρευνα που πραγματοποιήθηκε πέρυσι από τη Διεθνή Ένωση για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών συστημάτων.

Θα θέλαμε, λοιπόν, να σας ρωτήσουμε, γνωρίζοντας και τις δημοκρατικές ευαισθησίες σας, πώς σκέπτεστε να αντιμετωπίσετε αυτήν την έλλειψη, αν προτίθεστε να επαναφέρετε άμεσα, δηλαδή κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς που διανύουμε, το αντικείμενο της πολιτειακής παιδείας ως υποχρεωτικό μάθημα στα Γενικά Λύκεια και ποιες πρωτοβουλίες σκοπεύετε να αναλάβετε για την ενίσχυση αυτού του μαθήματος στο σύνολο των μαθημάτων και της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

Σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Ευχαριστούμε, κυρία συνάδελφε.

Στην ερώτηση θα απαντήσει ο Υφυπουργός Παιδείας κ. Θεόδωρος Παπαθεοδώρου.

Ορίστε, κύριε Υφυπουργέ, έχετε το λόγο.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ (Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού): Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να ξεκινήσω με μία παρατήρηση σχετικά με την ερώτηση της Βουλευτού κυρίας Ρεπούση. Είναι ιδιαίτερα αρνητικό χαρακτηριστικό του εκπαιδευτικού μας συστήματος το γεγονός ότι το αντικείμενο της Πολιτειακής Παιδείας εντάσσεται σήμερα ελλειμματικά στη μαθησιακή διαδικασία, σε αντίθεση με την πλειονότητα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ενδεικτικά, θα αναφέρω ότι η Πολιτειακή Παιδεία διδάσκεται στη Γαλλία σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου. Το ίδιο γίνεται στην Ισπανία, στη Γερμανία, στην Ολλανδία, ενώ στην Ιρλανδία είναι υποχρεωτικό μάθημα σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου, όπως και στη Σουηδία.
Αντίθετα, στην Ελλάδα η κατάσταση είναι έτσι όπως την περιγράψατε και δεν θα ήθελα να την επαναλάβω, για να μη σας κουράσω. Το ωρολόγιο πρόγραμμα που καθορίστηκε το Μάρτιο-Απρίλιο του 2012 για τις παραπάνω τάξεις, δηλαδή τις τάξεις της Γ΄ Γυμνασίου, της Β΄ Λυκείου, καθώς και της Α΄ Τάξης του ημερήσιου ΕΠΑΛ, επεφύλαξε στην ουσία μία μάλλον περιθωριοποιημένη και υποβαθμισμένη θέση του συγκεκριμένου αντικειμένου στη μαθησιακή διαδικασία.

Αποτελούμε εξαίρεση στην Ευρώπη σε μία περίοδο κατά την οποία οι επιπτώσεις μίας μείζονος κοινωνικής κρίσης, κυρία Πρόεδρε, κύριοι Βουλευτές, αφήνουν χώρο για την ανάπτυξη συμπεριφορών μισαλλοδοξίας, βίας, ρατσισμού, κοινωνικού εκφοβισμού, παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εν τέλει εκφασισμού της κοινωνίας.

Ας μην ξεχνάμε ότι συχνά έχει αποδειχθεί ότι το αυγό του φιδιού επωάζεται στις ατέλειες και στις αδράνειες του πολιτικού, του κοινωνικού, του οικονομικού και του εκπαιδευτικού συστήματος. Επωάζεται στις ρωγμές της κοινωνικής συνοχής. Είμαστε, επομένως, αντίπαλοι αυτής της εξέλιξης.

(Στο σημείο αυτό χτυπά προειδοποιητικά του κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υφυπουργού)

Θα ήθελα την ανοχή σας για λίγο, κυρία Πρόεδρε.

Πρόθεσή μας είναι να επαναφέρουμε την Πολιτειακή Παιδεία, δηλαδή την παιδεία του δημοκρατικού πολίτη, στο επίκεντρο του εκπαιδευτικού συστήματος. Συγκεκριμένα, δρομολογούμε τη θεσμοθέτηση του μαθήματος της Πολιτειακής Παιδείας ως μαθήματος κορμού ή και μαθήματος επιλογής στις τάξεις των Γενικών Λυκείων, των Ημερήσιων, αλλά και των Εσπερινών Λυκείων –γιατί αυτό είχε ξεχαστεί- στα νέα ωρολόγια προγράμματα που θα ισχύσουν από την επόμενη χρονιά. Για τα Ημερήσια και Εσπερινά ΕΠΑΛ μιλούσα προηγουμένως.

Προωθούμε από την τρέχουσα σχολική χρονιά στο πλαίσιο της Περιβαλλοντικής Αγωγής σχολικές δραστηριότητες με αντικείμενο την Πολιτειακή Παιδεία, την εμπέδωση των αρχών και των αξιών της δημοκρατίας στο σχολείο, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της αλληλεγγύης. Στόχος μας είναι η θωράκιση της δημοκρατίας και της συμμετοχής να αποτελέσει αναπόσπαστο στοιχείο της μαθησιακής διαδικασίας.

(Στο σημείο αυτό χτυπά του κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υφυπουργού)

Τέλος, προωθούμε από κοινού με το Υπουργείο Παιδείας της Γαλλίας πρόγραμμα για το σχολείο της δημοκρατίας, με στόχο την ανάπτυξη της σημασίας και της αξίας της Πολιτειακής Παιδείας στο σχολικό πρόγραμμα και παράλληλα την υποστήριξη μαθησιακών διαδικασιών που θα εμπεδώνουν την ιδιότητα του πολίτη.

Σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Κι εμείς ευχαριστούμε, κύριε Υπουργέ.

Κυρία συνάδελφε, μπορείτε να δευτερολογήσετε για τρία λεπτά.

ΜΑΡΙΑ ΡΕΠΟΥΣΗ: Ευχαριστώ πάρα πολύ, κύριε Υφυπουργέ, για την απάντηση. Πράγματι, το Υπουργείο αντιλαμβάνεται πλήρως αυτήν την έλλειψη αυτού του μαθήματος. Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι αποτελούμε αρνητική εξαίρεση στο σύνολο των χωρών της Ευρώπης για το μάθημα της Αγωγής του Πολίτη ή της Πολιτειακής Παιδείας, όπως και να το ονομάσουμε.

Θα ήθελα να αναφέρω χαρακτηριστικά ότι στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχει σε όλον τον κορμό της υποχρεωτικής εκπαίδευσης αυτό το μάθημα.

Ακριβώς επειδή οι σύγχρονες κοινωνίες αντιμετωπίζουν έντονα το πρόβλημα της βίας, θα πω χαρακτηριστικά ότι η Ελλάδα είναι η τέταρτη κατά σειρά χώρα στο θέμα της εμφάνισης του φαινομένου του εκφοβισμού, του λεγόμενου «bullying» μέσα στα σχολεία. Άρα δηλαδή έχουμε πάρα πολύ σοβαρούς λόγους να εντάξουμε το μάθημα αυτό στο σύνολο της εκπαίδευσης και θα έλεγα, κύριε Υφυπουργέ, ότι θα πρέπει να το δούμε και στο Δημοτικό. Είναι αργά να εντάξουμε το μάθημα αυτό στο Λύκειο. Να έχουμε αφήσει δηλαδή τα παιδιά να έχουν φτάσει δεκαπέντε χρονών, χωρίς να έχουν δεχθεί αυτά τα στοιχεία για το δημοκρατικό πολίτευμα, για τις δημοκρατικές αξίες στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού και κατά τη διάρκεια του Γυμνασίου.

Θα έλεγα λοιπόν, να εξετάσετε τη δυνατότητα ένταξης του μαθήματος από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, όχι μόνο ως στοιχείο ενός προγράμματος περιβαλλοντικής -φαντάζομαι ότι αναφέρεστε στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση- αλλά ως ένα μάθημα μέσα στο ωρολόγιο πρόγραμμα.

Θα συμφωνήσω απολύτως μαζί σας ότι τα ελληνικά σχολεία αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερο το ζήτημα της βίας και μίας πολιτικής συμπεριφοράς που εκφράζεται μέσα από τη βία, άρα έχουμε πολύ περισσότερους και πολύ πιο σημαντικούς λόγους από άλλα ίσως ευρωπαϊκά κράτη για να εντάξουμε το μάθημα. Θα έλεγα επίσης, κύριε Υφυπουργέ, ότι ίσως δεν είναι αργά να επανορθώσετε αυτό που έγινε τον Απρίλιο του 2012, καθιστώντας υποχρεωτικό το μάθημα τουλάχιστον στο Γενικό Λύκειο, που έγινε προαιρετικό με την τελευταία εγκύκλιο που εστάλη στα σχολεία. Δεν είναι δυνατόν να περάσει αυτή η χρονιά ολόκληρη χωρίς να υπάρχει υποχρεωτικό μάθημα στο Λύκειο για το αντικείμενο της πολιτειακής αγωγής.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Ευχαριστώ, κυρία συνάδελφε.

Κύριε Υπουργέ, μπορείτε να απαντήσετε για τρία λεπτά.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ (Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού): Ευχαριστώ πολύ.

Κυρία Πρόεδρε, κυρία Βουλευτή, εκείνο το οποίο θα πρέπει να δούμε αυτή τη στιγμή, είναι ότι πράγματι υπάρχει πρόβλημα: Υπάρχει και ζήτημα εκφοβισμού αλλά και ελλειμματικής δημοκρατικής παιδείας στο σχολείο.

Στην ουσία ο ρόλος του σχολείου στη διαμόρφωση του δημοκρατικού πολίτη και στην υπεράσπιση της δημοκρατίας είναι καθοριστικός και θέλουμε να τον στηρίξουμε.

Αν μίλησα προηγουμένως για τις σχολικές δραστηριότητες μέσω περιβαλλοντικής αγωγής, αυτό έχει ως αντικείμενο να αγκαλιάσει όλο το φάσμα της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: εκεί δηλαδή, που δεν μπορούμε να παρέμβουμε αυτή τη στιγμή γιατί τα ωρολόγια προγράμματα έχουν ως συνεπακόλουθο τα αναλυτικά προγράμματα, τα οποία αυτή τη στιγμή δεν μπορούν να αλλάξουν μέχρις ότου οριστούν τα νέα. Γνωρίζετε γιατί δεν μπορούν να αλλάξουν. Διότι χρειάζεται σε αυτές τις περιπτώσεις να υπάρξει η γνώμη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και γνωρίζετε τις δυσκολίες αυτή τη στιγμή με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Αυτό όμως, το οποίο μπορούμε να κάνουμε -και είναι στόχος ενός δημοκρατικού εκπαιδευτικού συστήματος- είναι να συμβάλλουμε στη διαμόρφωση συνειδητοποιημένων και υπεύθυνων πολιτών, που να σέβονται τους δημοκρατικούς και τους συνταγματικούς θεσμούς.

Έχουμε την πεποίθηση ότι η νέα γενιά της πατρίδας μας καλείται αυτή τη στιγμή -και θα κληθεί περισσότερο στο μέλλον- να υπερασπιστεί την εθνική αξιοπρέπεια, να ανασυγκροτήσει την κοινωνική συνοχή και να αντισταθεί περισσότερο από ό,τι έκανε στο παρελθόν και με λιγότερα εφόδια, διότι δεν έχει την ιστορική μνήμη, ούτε έχει διδαχθεί συγκεκριμένα κομμάτια της ελληνικής και της πολιτειακής ιστορίας, ώστε να αντισταθεί σε φαινόμενα εκφασισμού της κοινωνίας μας και να απομονώσει κοινωνικά φαινόμενα ρατσισμού, εκφοβισμού και μισαλλοδοξίας.

Ο δημοκρατικός πολίτης, κατά την άποψή μας, είναι αυτός που θα αντισταθεί στη χειραγώγηση του λαϊκισμού, που αλιεύει στα θολά νερά της απελπισίας και της κοινωνικής κρίσης, που θα αντισταθεί στους κάθε είδους μεταπράτες του κοινωνικού μίσους και θα αντιπαλέψει τις απόπειρες πολιτικής μεταμφίεσης νεοφασιστικών και νεοναζιστικών μορφωμάτων, που επιχειρούν να κατασκευάσουν νέους εσωτερικούς εχθρούς.

Η δημοκρατία έχει ανάγκη από το δημοκρατικό πολίτη, έχει ανάγκη το δημοκρατικό σχολείο και προς αυτήν την κατεύθυνση θα καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια.

Ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Ευχαριστούμε κι εμείς, κύριε Υπουργέ.

 Πηγή : esos.gr