Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για επιλογή μητρικής πλακέτας

Η μητρική πλακέτα είναι το πιο περίπλοκο εξάρτημα του υπολογιστή μας. Με εκατοντάδες επιμέρους στοιχεία και δεκάδες επιλογές, η απόφαση είναι πολύ δύσκολη. Στη συνέχεια θα δούμε τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά μιας μητρικής πλακέτας και θα σας βοηθήσουμε να επιλέξετε την κατάλληλη για να χτίσετε τον υπολογιστή σας. 

Η μητρική πλακέτα είναι το νευρικό σύστημα του υπολογιστή σας. Είναι υπεύθυνη για την σύνδεση και την επικοινωνία μεταξύ των σημαντικότερων συσκευών του υπολογιστή. Και γι' αυτό είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε από πριν τι πρέπει να ψάξετε. 

Μεγέθη Μητρικής Πλακέτας

Οι μητρικές πλακέτες κατασκευάζονται σε διαφορετικά σχήματα και μεγέθη, αλλά ευτυχώς υπάρχουν μερικά πρότυπα έτσι ώστε οι μητρικές να συνεργάζονται με τα κουτιά των υπολογιστών.

Οι περισσότερες από αυτές συνεργάζονται με όλους τους υπολογιστές αλλά ορισμένοι κατασκευαστές δεν χρησιμοποιούν αυτά τα πρότυπα. Συνήθως δεν υπάρχει πρόβλημα αν αγοράσετε ένα υπολογιστή έτοιμο, αλλά μπορεί να είναι πρόβλημα εάν θέλουμε να αλλάξουμε τη μητρική μας ή να χτίσουμε ένα υπολογιστή από την αρχή.

Το πιο συνηθισμένο μέγεθος είναι το Intel's Advanced Technology Extended (ATX) και κάποιες υποκατηγορίες αυτού. Στην παρακάτω εικόνα θα δείτε τα πιο κοινά μεγέθη σε ATX μητρικές πλακέτες, αν και υπάρχουν πολλές ακόμα τις οποίες δεν αναφέρουμε.

Το μέγεθος της μητρικής δεν μας δείχνει μόνο το μέγεθος της πλακέτας, αλλά μας δείχνει και τη γενική διάταξη των συσκευών που θα τοποθετηθούν σε αυτή. Έχετε παρατηρήσει ποτέ ότι σχεδόν όλες οι μητρικές πλακέτες έχουν τον επεξεργαστή, τη RAM και τις θύρες εισόδου/εξόδου στο ίδιο σημείο; Αυτό γίνετε λόγω του καθορισμένου πρότυπου. Όλες οι συσκευές πρέπει να τοποθετούνται σε συγκεκριμένες θέσεις αλλιώς θα ήταν πολύ δύσκολο να ψάχνουμε για συσκευές οι οποίες θα συνεργάζονται μόνο με τη δική μας μητρική πλακέτα.

Για τις ATX μητρικές πλακέτες η διάταξη των συσκευών είναι όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.

Η δεύτερη προσπάθεια της Intel να δημιουργήσει ακόμη ένα πρότυπο ήταν το Balanced Technology Extended (BTX). Ο κύριος στόχος των BTX ήταν να λύσει προβλήματα με τη ροή του αέρα και κάποιος περιορισμούς στις μητρικές ATX. Το πρότυπο BTX υποτίθεται πως θα ήταν ο διάδοχος του του προτύπου ΑΤΧ, αλλά δεν τα κατάφερε και τόσο καλά στην αγορά. Μερικοί από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές ηλεκτρονικών υπολογιστών όπως η HP, η Dell και η Apple χρησιμοποιούν ακόμα BTX μητρικές. Οι κύριες διαφορές μεταξύ μιας BTX και μιας ATX μητρικής φαίνονται στην εικόνα που ακολουθεί.

Επειδή οι μητρικές BTX έχουν εγκαταληφθεί από την Intel από το 2007, θα είναι καλύτερο να αναζητάτε μόνο μητρικές ΑΤΧ. Τυπικά, η κύρια διαφορά μεταξύ των μικρών ΑΤΧ και των μεγαλύτερων είναι οι θύρες επεκτασιμότητας και η υποστήριξη επεξεργαστή.

Socket Επεξεργαστή

To socket του επεξεργαστή της μητρικής πλακέτας θα αποτελέσει και καθοριστικό παράγοντα για τον επεξεργαστή που θα επιλέξετε να χρησιμοποιήσετε στον υπολογιστή σας. Εάν ο επεξεργαστής δεν ταιριάζει, δεν θα μπορείτε να τον χρησιμοποιήσετε. Η Intel και η AMD έχουν μια σειρά από επεξεργαστές και sockets οι οποίοι είναι συμβατοί μόνο με τα δικά τους chips. Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να αποφασίσετε, είναι ο επεξεργαστής που θα χρησιμοποιήσετε και έπειτα θα καταλήξετε στη μητρική ανάλογα το socket της.

Τα socket της Intel έχουν συνήθως εύκολη ονομασία, όπως για παράδειγμα Socket H, και ένα τεχνικό όνομα όπως το LGA 1156. Το Το τεχνικό όνομα συνήθως περιγράφει τεχνικά στοιχεία του socket, όπως για παράδειγμα το LGA 1156 σημαίνει Land Grid Array και πως το socket έχει 1156 ακίδες. Επειδή οι επεξεργαστές και οι μητρικές αλλάζουν πολύ συχνά, δεν έχει νόημα να αναφέρουμε ποιοι επεξεργαστές είναι συμβατοί με κάθε μητρική. Η καλύτερη λύση είναι να βλέπετε από τον κατασκευαστή της μητρικής ποιους επεξεργαστές υποστηρίζει.

Τα sockets της Intel χωρίζονται ανάλογα με την ισχύ των επεξεργαστών. Για παράδειγμα το Socket 441 αφορά τους επεξεργαστές Intel Atom, το Socket H αφορά τους επεξεργαστές Celeron, Core i3, Core i5, και Core i7 800, και τέλος υπάρχει το socket Β για high end επεξεργαστές όπως είναι η σειρά Core i7 900.

H AMD δεν συνηθίζει να αλλάζει socket τόσο συχνά όσο η Intel. Την τελευταία πενταετία έχουν αλλάξει μόνο 3 socket. Τα socket ΑΜ2, ΑΜ2+ και AM3 υποστηρίζουν σχεδόν όλους του AMD επεξεργαστές. Τα socket AM2 και AM2+ δεν είχαν πάρα πολλές διαφορές, ενώ το AM3 δημιουργήθηκε για να υποστηρίζει μνήμες RAM DDR3.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση θα είναι καλύτερο να επιλέξετε επεξεργαστή πρώτα και μετά μητρική πλακέτα.

Chipsets

To chipset της μητρικής είναι αυτό που καθορίζει πως ο επεξεργαστής, η RAM, η κάρτα γραφικών και όλα τα περιφερειακά θα επικοινωνούν. Είναι ένας συνδυασμός του northbridge και του southbridge και μπορεί να δώει κάποιες επιπλέον δυνατότητες στον υπολογιστή σας ανάλογα με τις ανάγκες σας.

Ο δίαυλος northbridge είναι πρακτικά υπεύθυνος για την πολύ γρήγορη επικοινωνία μεταξύ του επεξεργαστή, της RAM και της κάρτας γραφικών. Βάση του northbridge θα έχετε επιπλέον λειτουργίες όπως SLI/Crossfire και DDR3. Με τους νέους επεξεργαστές της Intel και της AMD όλες οι λειτουργίες του northbridge είναι ενσωματωμένες στον επεξεργαστή. Αυτό σημαίνει λιγότερο περίπλοκες μητρικές και πρακτικά μικρότερη καθυστέρηση πρόσβασης του επεξεργαστή σε στοιχεία υψηλής ταχύτητας όπως είναι η RAM.

Βέβαια, όσο καλές και αν ακούγονται όλες αυτές οι δυνατότητες για την απόδοση του υπολογιστή μας, μπορεί να κάνουν κακό στις επιλογές μας. Η ΑMD για παράδειγμα έχει αγοράσει την ΑΤΙ, με αποτέλεσμα να έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες των γραφικών μόνο για όσους χρησιμοποιούν AMD επεξεργαστές. 

Επίσης, εταιρείες όπως η NVidia μένουν εκτός ανταγωνισμού η οποία έφτιαχνε τους καλύτερους διαύλους northbridge την εποχή των Pentium 4.

O δίαυλος southbridge θα σας δώσει δυνατότητες όπως η υποστήριξη για PCI-E, SATA, USB 3 και πολλά άλλα καλούδια. Επίσης, είναι απαραίτητο να γνωρίζετε ποιές επιπλέον επιλογές θα χρειαστείτε, γιατί ορισμένοι δίαυλοι southbridge δεν υποστηρίζουν λειτουργίες όπως το RAID και ήχο surround. Οι περισσότεροι κατασκευαστές θα σας δώσουν εξαρχής όλες τις πληροφορίες, χωρίς να χρειαστεί να ψάχνετε μια προς μια τις δυνατότητες των chipset.

Λόγω του ότι υπάρχουν αμέτρητοι συνδυασμοί και γίνονται αρκετές αλλαγές κάθε χρόνο, είναι αδύνατο να γράψουμε όλες τις πιθανές επιλογές. Το μόνο που πρέπει να προσέξετε όταν επιλέγετε μητρική πλακέτα, είναι να γνωρίζετε τις δυνατότητες που θέλετε και και μετά να βλέπετε αν τις υποστηρίζει το chipset σας.

Επιπλέον επιλογές

Οι περισσότεροι από τους κατασκευαστές θα προσπαθήσουν να σας πουλήσουν μια μητρική πλακέτα βάση το πλήθος των θυρών εισόδου/εξόδου, το πλήθος των θυρών επέκτασης ή γενικά την αξιοπιστία της μητρικής πλακέτας. Όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες δυνατότητες για τον υπολογιστή που θέλετε να φτιάξετε. Από τη στιγμή που θα επιλέξετε επεξεργαστή και μέγεθος μητρικής, όλες αυτές οι επιπλέον δυνατότητες θα είναι δευτερεύουσας σημασίας.

Είναι πρακτικά ευκολότερο να χρησιμοποιήσετε όλες τις λειτουργίες που είναι ενσωματωμένες στη μητρική πλακέτα από το να προσθέσετε συσκευές που θα δώσουν επιπλέον δυνατότητες στον υπολογιστή σας. Εάν ξέρετε για παράδειγμα ότι θα χρειαστείτε δύο κάρτες δικτύου ή έξοδο HDMI με ήχο, σιγουρευτείτε ότι η μητρική σας έχει αυτή τη δυνατότητα.

Η περιγραφή του κατασκευαστή ίσως να μην είναι ξεκάθαρη σχετικά με τις δυνατότητες που προσφέρει. Μπορείτε να βρείτε πολλές πληροφορίες για τη μητρική που σας ενδιαφέρει σε σελίδες με reviews, σε forums και στην wikipedia. Μπορείτε επίσης να κατεβάσετε σε μορφή PDF το εγχειρίδιο της μητρικής πλακέτας ώστε να δείτε εάν περιγράφονται αναλυτικά οι δυνατότητες της και πως θα μπορείτε να τις ενεργοποιήσετε.

Εάν ξέρετε τι χρειάζεστε από την κάθε κατηγορία που αναλύσαμε, τότε θα μπορέσετε πολύ γρήγορα να βρείτε την ιδανική μητρική πλακέτα για εσάς.