Μανώλης Σφακιανάκης: «Λέμε ΝΑΙ στο Διαδίκτυο και στις νέες τεχνολογίες»

Όταν ακούµε την έκφραση «Δίωξη του Ηλεκτρονικού Εγκλήµατος» το µυαλό µας πηγαίνει αυτόµατα στον Μανώλη Σφακιανάκη, τον αξιωµατικό που από το 1995 ασχολείται µε την  έρευνα των υποθέσεων που σχετίζονται µε τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του Διαδικτύου. «Όσο αυξάνεται η ευρυζωνικότητα, ανεβαίνει και η εγκληµατικότητα», παραδέχεται ο προϊστάµενος της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήµατος. Δεν πιστεύει όµως στη δαιµονοποίηση του Διαδικτύου, αλλά στην ενηµέρωση των χρηστών για την ορθή χρήση του!

Συναντήσαµε τον προϊστάµενο του τµήµατος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήµατος κ. Μανώλη Σφακιανάκη, την εποµένη της σύλληψης του 27χρονου διαχειριστή του προφίλ «ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΣΤΙΤΣΙΟΣ» στο Facebook. Μία από τις πρώτες µας ερωτήσεις αφορούσε –αναπόφευκτα- στην αυστηρότητα µε την οποία αντιµετωπίστηκε ο νεαρός, για να λάβουµε την κατηγορηµατική απάντηση: «Από τη στιγµή που υπήρχαν καταγγελίες και ο εισαγγελέας διέταξε έρευνα, εµείς απλώς εφαρµόσαµε τον νόµο».

Σύµφωνα µε τον κ. Σφακιανάκη, η εικόνα του ηλεκτρονικού εγκλήµατος τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει δραµατικά. «Όσο το Διαδίκτυο εξελίσσεται, εξελίσσονται και οι µορφές της εγκληµατικότητας που συναντάµε εκεί», σηµειώνει. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα της οικονοµικής κρίσης, έχουν αυξηθεί σηµαντικά, το τελευταίο 9µηνο, οι καταγγελίες για απάτες µέσω Διαδικτύου.

Πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα από το 1995 μέχρι σήμερα;

Βιώνουµε πλέον µία µετάλλαξη του εγκλήµατος. Έχουµε σύγχρονες µορφές εγκληµατικότητας και συµπεριφορές που αλλάζουν καθηµερινά. Άλλο ήταν το έγκληµα το 1995 και άλλο είναι το 2012. Ολόκληρος ο ποινικός κώδικας έχει σήµερα µεταφερθεί στο Διαδίκτυο! Εκβιάσεις, συκοφαντίες, απειλές, όλα τα εγκλήµατα γίνονται πλέον ηλεκτρονικά. Στο εξωτερικό, έχει καταγραφεί ακόµη και ανθρωποκτονία µέσω Ίντερνετ! Πώς; Χάκερ µπήκε στο ηλεκτρονικό σύστηµα του νοσοκοµείου, άλλαξε τη συνταγή του ασθενούς και ο άνθρωπος πέθανε ενώ νοσηλευόταν στο νοσοκοµείο!

Στην Ελλάδα, και συγκεκριµένα στην Κέρκυρα, ένα like που έκανε κάποιος στο facebook, στο προφίλ µιας κοπέλας, εξόργισε τόσο τον φίλο της, που εκτέλεσε τον πρώτο εν ψυχρώ! Έχουµε επίσης πολλές κλοπές µέσα από το Διαδίκτυο. Χάκερς αποκτούν πρόσβαση σε τραπεζικούς πελάτες τους κάνουν hack και µετά διεισδύουν στον τραπεζικό τους λογαριασµό, αρπάζοντας όλα τα χρήµατα. Ζούµε στην εποχή της αναίµακτης κλοπής, όπου ο ληστής έχει για «όπλο» του το πληκτρολόγιο.

Δεν υπάρχει εγκληµατική συµπεριφορά που να µην έχει αλλάξει. Κάποιες µορφές εγκλήµατος µάλιστα, έχουν µεταλλαχθεί και 2 και 3 φορές. Όσο µεγαλώνει η ευρυζωνικότητα, µεγαλώνει και η εγκληµατικότητα. Ξεκινήσαµε να ερευνούµε µία υπόθεση τον µήνα και τώρα δεχόµαστε περίπου 100 καταγγελίες την ηµέρα! Το τελευταίο 8µηνο-9µηνο έχουµε µάλιστα µια έξαρση των καταγγελιών, που αφορούν σε απάτες. Πολλοί άνθρωποι, που ασχολούνται µε το Διαδίκτυο νοµίζουν πως βρήκαν, µέσα στην κρίση, τον τρόπο για να αποκτήσουν «εύκολο χρήµα».

Υπάρχουν εξειδικευμένα τμήματα ανά κατηγορία εγκληματικότητας;

Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήµατος είναι πλέον ο δεύτερος πόλος µιας µεγάλης Υπηρεσίας που λέγεται Υπηρεσία Οικονοµικής Αστυνοµίας και Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήµατος. Η δική µας υποδιεύθυνση διαθέτει τέσσερα τµήµατα:

1. Γενικών Υποθέσεων: Ασχολείται µε υποθέσεις που αφορούν απειλές, εκβιάσεις, συκοφαντίες, social media.
2. Παιδικής πορνογραφίας: Τα τελευταία δύο χρόνια έχουµε πραγµατοποιήσει 175 συλλήψεις και έχουµε σχηµατίσει δικογραφίες για διακίνηση υλικού παιδικής πορνογραφίας. Πολλοί από αυτούς τους κατηγορουµένους είναι άτοµα υπεράνω κάθε υποψίας: ανάµεσά τους υπάρχει ένας γιατρός, δύο αστυνοµικοί και 6 στρατιωτικοί!
3. Προστασίας Δικαιωµάτων: Ασχολείται µε τα δικαιώµατα λογισµικού, προστασίας και γίνεται προσπάθεια αντιµετώπισης περιπτώσεων εισβολών «χάκινγκ» και «κράκινγκ».
4. Ασφάλεια δικτύων: Ασχολείται µε την ασφάλεια στα δίκτυα, την ασφάλεια των τηλεπικοινωνιών.

Ταυτόχρονα, σε κάθε νοµό της χώρας διαθέτουµε έναν αξιωµατικό εκπαιδευµένο σε θέµατα ηλεκτρονικού εγκλήµατος. Έτσι, αν χρειαστούµε οτιδήποτε από έναν νοµό, ενηµερώνουµε σε πρώτη φάση τον αξιωµατικό-σύνδεσµο της υπηρεσίας µας.

Ένα άλλο συχνό φαινόμενο είναι οι αυτοκτονίες που ανακοινώνονται μέσω Ίντερνετ. Πόσες τέτοιες αυτοκτονίες έχετε αποτρέψει;

Έχουµε αποτρέψει 550 αυτοκτονίες τα τελευταία 5 χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι 60 από αυτούς, όταν τους βρήκαµε, ήταν σε ηµιλιπόθυµη κατάσταση και χρειάστηκε να νοσηλευθούν σε µονάδες εντατικής θεραπείας.

Πώς ενεργείτε για την αποτροπή τους;

Από τη στιγµή που ένας πολίτης θα µας ενηµερώσει ότι έχει δει κάποιο µήνυµα απόγνωσης στο Διαδίκτυο, παίρνουµε το µήνυµα, ενηµερώνουµε τον Εισαγγελέα και ο Εισαγγελέας διατάζει την άρση του απορρήτου. Στη συνέχεια, µε εντολή του Εισαγγελέα, ζητάµε από τον πάροχο να µας πει σε ποιο σπίτι ανήκουν τα ίχνη.

Επειδή οι περισσότεροι κάνουν την ανακοίνωση αυτή facebook, google ή twitter, έχουµε αναπτύξει συνεργασίες µε τις αντίστοιχες εταιρείες, και πλέον µπορούµε να εντοπίζουµε τα ηλεκτρονικά ίχνη µέσα σε ελάχιστα λεπτά.

Υπάρχει κάποιο λογισμικό που εντοπίζει τις λέξεις – κλειδιά που παραπέμπουν σε αυτοκτονία;

Λογισµικό έχουµε, αλλά µόνο για τον εντοπισµό των παιδόφιλων. Τον Μάιο του 2010, αστυνοµικοί της υπηρεσίας µας εκπαιδεύθηκαν από εµπειρογνώµονες της κυβέρνησης των ΗΠΑ στη χρήση του λογισµικού TLO, που εντοπίζει και παράλληλα ταυτοποιεί, σε πραγµατικό χρόνο (real-time), τα ηλεκτρονικά ίχνη όλων των χρηστών του Διαδικτύου που διακινούν υλικό παιδικής πορνογραφίας. Πρόκειται για ένα πολύ ακριβό πρόγραµµα που ελάχιστες χώρες διαθέτουν, µας επιτρέπει όµως να είµαστε µία από τις λίγες χώρες που µπορούν κάνουν πρωτογενείς έρευνες για τη διακίνηση πορνογραφικού υλικού. Η χρήση του νοµιµοποιείται µε την υπ’ αριθµόν 443 γνωµοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.

Με τη βοήθεια αυτού του λογισµικού, έχουν ήδη εντοπιστεί χρήστες του Διαδικτύου σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, να διακινούν και να κατέχουν υλικό παιδικής πορνογραφίας. Δυστυχώς, ακόµη και στη χώρα µας υπάρχουν άτοµα που πληρώνουν 2 και 3 και 5 χιλιάδες ευρώ, για να παρακολουθήσουν live στο Διαδίκτυο κακοποιήσεις-βιασµούς παιδιών…

Υπάρχει κάποια υπόθεση που να σας έχει συγκλονίσει, στα τόσα χρόνια καριέρας;

Ναι, ήταν η υπόθεση της απαγωγής µιας 14χρονης µαθήτριας, προ εξαµήνου, η οποία, απογοητευµένη από έναν χωρισµό, γνώρισε στο Ίντερνετ κάποιον αλλοδαπό που τη συνάντησε και την έπεισε να πάει στο σπίτι του!  Εκεί τη φυλάκισε και επί έναν µήνα το κορίτσι δεχόταν βιασµούς από 12 συµπατριώτες του. Η υπηρεσία µας είχε ζητήσει από την εταιρεία του facebook να µας δώσει όποιο ίχνος της κοπέλας εντόπιζε, και κάποια στιγµή επικοινώνησαν µαζί µας.

Η κοπέλα είχε πείσει έναν από τους αλλοδαπούς να την πάει σε ένα ίντερνετ καφέ να δει τα µηνύµατά της. Μόλις έγινε η ταυτοποίηση του ίχνους, ξεκίνησε ολόκληρη επιχείρηση, µε αξιωµατικούς να ψάχνουν την περιοχή γύρω από το ίντερνετ καφέ. Τελικά, µια κυρία µας υπέδειξε ένα σπίτι, όπου είχε δει την 14χρονη. Κάναµε έφοδο, ακολούθησε συµπλοκή, κατορθώσαµε όµως να τη σώσουµε και να την παραδώσουµε στους γονείς της. Η πιο συγκινητική στιγµή στην καριέρα µου ήταν η στιγµή που παρέδωσα αυτό το κορίτσι στους γονείς του…

Γιατί μας έχει κερδίσει τo facebook;

Το facebook είναι ένα εργαλείο που σου δίνει πρώτα από όλα τη δυνατότητα να βρεις τους παλιούς σου φίλους! Κι αυτό είναι µεγάλη χαρά!

Εµείς λέµε «ναι» στο facebook, ναι στο twitter, ναι σε όλα. Αλλά υπό προϋποθέσεις. Δεν µπορείς να γράφεις π.χ. στο facebook ότι θα φύγεις σε άδεια 7-17, γιατί ο κλέφτης θα σε επισκεφθεί µεταξύ 8 και 16. Δεν µπορείς εξωτερικεύεις προσωπικά σου δεδοµένα στο facebook, απόρρητα στοιχεία σου, τη διεύθυνση ή το τηλέφωνο σου. Ή τα παιδιά σου µε µαγιό. Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι κάνουν κατάχρηση του µέσου.

Συµφωνείτε με το να έχουν τα παιδιά λογαριασμό στο facebook;

Το ίδιο το facebook δεν επιτρέπει σε παιδιά κάτω από 13 ετών να έχουν λογαριασµό.  Η δική µας άποψη ωστόσο, είναι διαφορετική. Πιστεύουµε ότι τα παιδιά πρέπει να τα θωρακίζεις από πολύ µικρά, από 4-5 ετών, να τους δείχνεις το Διαδίκτυο και να τους µάθεις να ξεχωρίζουν το καλό από το κακό. Είναι απαράδεκτο να δαιµονοποιούµε το Διαδίκτυο και να απαγορεύουµε στα παιδιά να µπουν στο Ίντερνετ. Αυτό είναι λάθος.

Το υπουργείο Δηµόσιας Τάξης διοργανώνει ηµερίδες σε όλη την Ελλάδα, σε δήµους, κοινότητες και νοµούς, που διδάσκουν στον κόσµο την ασφαλή πλοήγηση. Αξιωµατικοί της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήµατος κάνουν µαθήµατα ακόµη και σε νηπιαγωγεία. Επίσης, χάρη σε ένα σύστηµα cloud computing, που διαθέτει η υπηρεσία µας, κάθε Παρασκευή συνδεόµαστε σε πραγµατικό χρόνο µε 50-60 σχολεία παράλληλα και πραγµατοποιούµε µια ηµερίδα την οποία παρακολουθούν εκατοντάδες µαθητές. Μας ζήτησε το Yπουργείο Παιδείας να το κάνουµε αυτό, καθώς υπήρχε σχετικό αίτηµα από εκατοντάδες σχολεία. Ήθελαν να µάθουν από εµάς, από πρώτο χέρι, πώς µπορεί κανείς να κάνει ασφαλή πλοήγηση.

Για τα µικρά παιδιά, έχουµε φτιάξει επίσης το cyberkid.gr, µια ιστοσελίδα µε ενδιαφέροντα παιχνίδια που έχουν αναπτύξει οι επιστήµονες της υπηρεσίας µας, αντί για τα αµφιβόλου ποιότητας παιχνίδια που υπάρχουν στο Ίντερνετ.

Τέλος, διοργανώνουµε συνέδρια για την ασφαλή πλοήγηση. Ένα τέτοιο, πολύ επιτυχηµένο συνέδριο διοργανώθηκε τον περασµένο Φεβρουάριο, µε αφορµή την παγκόσµια ηµέρα του Ίντερνετ. Το επόµενο συνέδριό µας θα αφορά στη βιοµηχανική κατασκοπεία.

Πόσες είναι οι καταγγελίες που δέχεστε σε καθημερινή βάση σε σχέση με το facebook;

Τουλάχιστον 20! Έχουµε περιπτώσεις κλοπής των κωδικών από χάκερς που χρησιµοποιούν το προφίλ άλλων ατόµων, εκβιάσεις µέσω facebook, συκοφαντίες και πολλά άλλα.

Πού μπορεί να απευθύνεται κανείς αν έχει πρόβλημα;

Στο τηλέφωνο 210 6476464 και στο
e-mail ccu@cybercrimeunit.gov.gr

Είσαι παιδί και µπαίνεις στο Ίντερνετ;

• Μην δίνεις σε κανέναν, ούτε στον καλύτερό σου φίλο, τους κωδικούς πρόσβασής σου στο Διαδίκτυο. Τα µόνα άτοµα που θα πρέπει να γνωρίζουν τους κωδικούς σου είναι οι γονείς σου.
• Μην απαντάς σε ηλεκτρονικά µηνύµατα που σε κάνουν να αισθάνεσαι άβολα. Σε περίπτωση που λάβεις ένα τέτοιο µήνυµα, ενηµέρωσε τους γονείς σου ή κάποιο πρόσωπο που εµπιστεύεσαι.
• Μην δίνεις προσωπικές πληροφορίες χωρίς την άδεια των γονιών σου (επίθετο, όνοµα, ηλικία, διεύθυνση κατοικίας, αριθµό τηλεφώνου, οικογενειακό εισόδηµα, ωράρια σχολείου, ονόµατα φίλων κ.λπ.)
• Απόφυγε να στείλεις τη φωτογραφία και τα προσωπικά σου στοιχεία µέσω Διαδικτύου σε άγνωστο.
• Σιγουρέψου για τις γνωριµίες σου στο Διαδίκτυο. Να θυµάσαι ότι τα άτοµα που γνωρίζεις, µπορεί να µην είναι αυτά που σου λένε ότι είναι!
• Αν κάποιος σε παρενοχλεί, θυµήσου ότι µπορείς να βγεις από τον ιστότοπο, µε ένα απλό «κλικ»!
• Σκέψου πολύ καλά πριν αποφασίσεις να συναντηθείς µε τον «διαδικτυακό σου φίλο», ενηµέρωσε τους γονείς σου ή κάποιο άτοµο που εµπιστεύεσαι και φρόντισε αυτή η συνάντηση να γίνει σε δηµόσιο χώρο.
• Μην εµπιστεύεσαι ό,τι βλέπεις στο Διαδίκτυο.

8 συμβουλές ορθής χρήσης του Διαδικτύου από τον Μανώλη Σφακιανάκη

1. Ελέγχω την πηγή αυτού που διαβάζω. Στο Διαδίκτυο µπορεί να γράψει κανείς ό,τι θέλει, όποτε θέλει.
2. Χρησιµοποιώ προπληρωµένες κάρτες για τις ιντερνετικές µου αγορές.
3. Δεν εµπιστεύοµαι ό,τι είναι φθηνό και εύκολο! Προσέχω το ευκαιριακό, καθώς το φθηνό τις περισσότερες φορές κάτι κρύβει. Όταν δω κάτι ύποπτο, θα πρέπει να επικοινωνήσω µε τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήµατος για να δω τι κρύβεται από πίσω.
4. Αν λάβω e-mail που λέει ότι είµαι ο νικητής του λόττο, ενώ δεν παίζω, ή κληρονόµος από τη Νιγηρία, πρέπει να είµαι προσεκτικός. Κανείς δεν µοιράζει χρήµατα στο Διαδίκτυο.
5. Προσέχω τους κωδικούς µου στις συναλλαγές µέσω e-banking. Καµία τράπεζα, ποτέ, δεν θα ζητήσει µέσω e-mail να κάνουµε ενηµέρωση του λογαριασµού µας.
6. Προσέχω µε ποιον συνοµιλώ στο Διαδίκτυο. Δεν είναι πάντα αυτός που παρουσιάζεται. «Ο κίνδυνος είναι πολύ µεγαλύτερος για τα µικρά παιδιά που ενθουσιάζονται µε αυτά που τους λένε επιτήδειοι στα chat room. Οι γονείς δυστυχώς είναι σε αγώνα δρόµου, για να βγάλουν τον επιούσιο και αφήνουν τα παιδιά µόνα τους. Τα παιδιά, αναζητώντας παρέα και κουβέντα µετά το σχολείο, καλύπτουν αυτήν την ανάγκη µέσα στα chat rooms. Το αποτέλεσµα είναι ότι πολλά παιδιά έχουν πέσει µε αυτόν τον τρόπο στα χέρια επιτήδειων και έχουν εξαφανιστεί», τονίζει ο κ. Σφακιανάκης. Όταν το παιδί βρίσκεται µπροστά στον υπολογιστή, οι γονείς δεν πρέπει να είναι εφησυχασµένοι ότι τίποτα «κακό» δεν πρόκειται να συµβεί. Οι κίνδυνοι που υπάρχουν στην πραγµατική ζωή, υπάρχουν και στο Ίντερνετ.
7. Δεν επιτρέπω στο παιδί µου να συναντηθεί µε άτοµο που γνώρισε µέσω Διαδικτύου. Είναι σηµαντικό κάθε γονιός να διδάξει στο παιδί του να αρνείται από µόνο του να συναντηθεί µε άτοµα που έχει γνωρίσει στο Διαδίκτυο.
8. Αν ένα παιδί κλείσει ραντεβού µε κάποιον άγνωστο που γνώρισε στο Ίντερνετ και επιµένει να πάει στο ραντεβού, καλό είναι να πάρει µαζί δυο φίλους του. «Είχαµε πρόσφατα µια υπόθεση, όπου µια µαθήτρια πήγε σε κεντρική πλατεία της Αθήνας, να συναντήσει τον ‘17χρονο‘µε τον οποίο µιλούσε στο Ίντερνετ. Της παρουσιάστηκε ένας 65χρονος ιερέας, ο οποίος µάλιστα επεχείρησε να την βάλει µέσα σε ένα βανάκι! Ευτυχώς, η κοπέλα είχε δύο φίλους µαζί της, έγινε συµπλοκή και την έσωσαν. Η υπόθεση είναι τώρα στα δικαστήρια», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Σφακιανάκης.

Πηγή : lifepositive.gr