Ήταν 10 Απριλίου του 1912 όταν ο Τιτανικός απέπλευσε για το παρθενικό του ταξίδι από το Σάουθάμπτον με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Κανείς δεν περίμενε αυτό που θα συμβεί τέσσερις μέρες αργότερα και θα αποτελέσει το διασημότερο ναυάγιο στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Θα προσπαθήσουμε να αρχικά να μάθουμε ποιος ήταν ο Τιτανικός και στη συνέχεια τους λόγους που οδήγησαν στο ναυάγιο του διάσημου υπερωκεανίου.

Ο Τιτανικός ήταν ένα βρετανικό υπερωκεάνιο επιβατηγό πλοίο, που ναυπηγήθηκε από τα ναυπηγεία Harland και Wolff, στο Μπέλφαστ, για την εταιρία "White Star Line".

Το κρουαζιερόπλοιο ονομάστηκε "Millionaire's Special", επειδή ανάμεσα στους επιβάτες του ήταν πολλοί διάσημοι εκατομμυριούχοι, όπως ο αμερικανός επιχειρηματίας Μπέντζαμιν Γκουγκενχάιμ, ο συνιδιοκτήτης των πολυκαταστημάτων Macy's Ισιντορ Στράους με την σύζυγό του Ιντα, αλλά και ο βρετανός δημοσιογράφος Τόμας Στιντ.

Ο Τιτανικός αποτελούσε στην εποχή του κυριολεκτικά ένα θαύμα της ναυπηγικής, αποτελώντας ένα πρωτοποριακό τύπο πλοίου. Ενσωμάτωνε πολλές καινοτομίες για την εποχή του. Ανελκυστήρες για γρήγορη πρόσβαση στα διάφορα καταστρώματα, χαμάμ, γυμναστήριο, πισίνα, ταχυδρομείο και υπέρμετρη πολυτέλεια, ιδιαίτερα το σέρβις και το φαγητό που πρόσφερε σε επιβάτες της Α' θέσης ήταν πολύ πλουσιότερο και από τα αντίστοιχα των σύγχρονων ξενοδοχείων 5 αστέρων.

Η τραγωδία

Στις 23:40 14 Απριλίου 1912, κατά τη διάρκεια του παρθενικού ταξιδιού του, συγκρούστηκε με ένα παγόβουνο στον Ατλαντικό Ωκεανό.

Παρ' όλες τις προσπάθειες που έγιναν να αποφύγει την σύγκρουση,(πίσω ολοταχώς, στροφή αριστερά) το μοιραίο δεν άργησε να γίνει καθώς το πλοίο είχε αναπτύξει την μέγιστη ταχύτητα γιατί ήθελαν να φτάσουν στο λιμάνι της Ν.Υόρκης πιο γρήγορα από το αναμενόμενο. Το παγόβουνο έσκισε το κύτος του πλοίου, ξεκινώντας από την πλώρη, όπου κατέστρεψε και τα 5 στεγανά μέρη του πλοίου επιτρέποντας την εισροή υδάτων στο σκάφος.Το πλοίο είχε σχεδιαστεί έτσι ώστε ακόμα και αν πλημμύριζαν 4 στεγανά να μπορούσε να επιπλεύσει,όχι όμως και τα 5. Το πλοίο ήταν από τα πρώτα που χρησιμοποίησε το σήμα κινδύνου SOS, πρότερα και αντί αυτού χρησιμοποιούνταν το CQD (CQ Distress).

Ο Τιτανικός βυθίστηκε δύο ώρες και σαράντα λεπτά αργότερα στις 02:20 στις 15 Απριλίου. Το κύτος κατά την βύθιση έσπασε σε 2 κομμάτια, αφού ενώ βυθιζόταν με την πλώρη προς τα κάτω και την πρύμνη προς τα πάνω, κόπηκε στην μέση λόγω του τεράστιου μεγέθους της πρύμνης. Η βύθισή του παρέσυρε στο θάνατο περίπου 1.500 ανθρώπους με τους υπόλοιπους 700 να βρίσκονται στις σωσίβιες λέμβους και να παρακολουθούν το τραγικό γεγονός.Το ναυάγιο αυτό θεωρείται ένα από τα τραγικότερα "εν καιρώ ειρήνης" ναυάγια. Η περισυλλογή των διασωθέντων έγινε από το πλοίο 'Καρπάθια'.

Πώς μπόρεσε ο πάγος να τρυπήσει τον Τιτανικό;

Σύμφωνα με το Science Illustrated, το πλοίο προσέκρουσε στο παγόβουνο με το πλάι, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα μακρύ ρήγμα κατά μήκος της μιας πλευράς του πλοίου, μερικά μέτρα κάτω από την ίσαλο γραμμή. Το ότι ο πάγος μπόρεσε να σχίσει το χάλυβα οφείλεται σε ένα συνδυασμό συγκυριών.

Πρώτον, το σκαρί του Τιτανικού είχε κατασκευαστεί από χάλυβα πολύ κακής ποιότητας, που είχε μεγάλη περιεκτικότητα σε θείο. Αυτό επιβεβαιώθηκε από το 1985 και μετά, όταν εντοπίστηκε το ναυάγιο και άρχισαν να ανασύρονται τμήματά του. Δεύτερον, το νερό της θάλασσας ήταν πολύ κρύο, συγκεκριμένα -0,50C, και αυτό έκανε το χάλυβα πολύ εύθραυστο. Υπό κανονικές συνθήκες, ο χάλυβας παραμορφώνεται όταν ασκείται πίεση πάνω του, αλλά στην περίπτωση αυτή σχίστηκε.

Τρίτον, τα κομμάτια χάλυβα του κύτους ήταν πριτσινωτά, και η σύγκρουση με το παγόβουνο ήταν τόσο σφοδρή, που πολλά πριτσίνια έφυγαν από τη θέση τους. Αυτό είχε ως συνέπεια να σπάσουν πολλοί από τους αρμούς του σκάφους.

Ο θάνατος του κάπτεν Σμιθ

Λίγα είναι γνωστά για τις τελευταίες ώρες του καπετάνιου του τραγικού πλοίου Captain Smith, αλλά όλοι τον θυμούνται ως ήρωα παρ’ όλο που αψήφησε τις παραινέσεις κι έπεσε πάνω στο παγόβουνο, ενώ δεν έκοψε ταχύτητα όταν ενημερώθηκε ότι υπάρχει παγόβουνο στη ρότα του. Μάλιστα, αρκετοί δεν αποδέχονται να προβάλλεται ως ήρωας ο καπετάνιος που ενώ γνώριζε πόσοι ήταν οι επιβάτες και πόσες οι σωστικές λέμβους δεν διαχειρίστηκε σωστά την επιχείρηση εγκατάλειψης, με αποτέλεσμα αρκετές βάρκες να φεύγουν μισογεμάτες.

Δεν έδωσε εντολή εγκατάλειψης αμέσως ώστε αρκετοί επιβάτες να μη γνωρίζουν την πραγματική κατάσταση, δεν υπήρχε σαφές σχέδιο εγκατάλειψης, καμία βοήθεια από το προσωπικό του πλοίου... Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο καπετάνιος κολύμπησε στα παγωμένα νερά κουβαλώντας στους ώμους του ένα αγόρι και περνώντας δίπλα από τις βάρκες έλεγε καληνύχτα φίλοι μου, προσέξτε τον εαυτό σας... Ο μύθος αυτός βοήθησε ώστε να τιμάται μέχρι σήμερα η μνήμη του ως ήρωα.

Επιβάτες κατώτατων στρωμάτων

Σύμφωνα με έναν μύθο, οι επιβάτες της τρίτης θέσης υποχρεώθηκαν να παραμείνουν κάτω από το κατάστρωμα κι εμποδίστηκαν να φθάσουν στις λέμβους. Ωστόσο, η δικαιολογία που έχει δοθεί είναι ότι οι επιβάτες αυτοί ήταν Κινέζοι, Αρμένιοι, Ολλανδοί, Ιταλοί, Ρώσοι, Σκανδιναβοί και Σύροι και μπορεί φθάνοντας στη Νέα Υόρκη να αντιμετώπιζαν πρόβλημα με τα έγγραφά τους ενώ μπορεί και να μετέφεραν μεταδοτικές ασθένειες.

Έτσι, σύμφωνα με την αμερικανική μεταναστευτική πολιτική οι αρχές του πλοίου ήταν υποχρεωμένες να κρατούν χώρια τους συγκεκριμένους επιβάτες από τους υπόλοιπους, ενώ λέγεται ότι πριν δέσει στο Μανχάταν, θα σταματούσε στη Νήσο Έλις για να αφήσει τους συγκεκριμένους επιβάτες όπου θα καταγράφονταν και θα περνούσαν από έλεγχο.

Σημειώνεται ωστόσο πως αν και το πλοίο έπρεπε να έχει σωστικές λέμβους για όλες τις τάξεις, δεν είχαν μελετηθεί καθόλου βάρκες για την τρίτη.

Η βρετανική αρχή ερεύνης ανέφερε ότι οι επιβάτες παρεμποδίστηκαν είναι ψευδείς και ο Τιτανικός είχε τηρήσει την αμερικανική νομοθεσία.

Σύμφωνα όμως με ενδείξεις πράγματι υπήρξε εσκεμμένος εγκλωβισμός των επιβατών κάτω από το κατάστρωμα καθώς κάποια μέλη του πληρώματος δεν είχαν σαφείς εντολές πώς να βοηθήσουν τους συγκεκριμένους επιβάτες.

Το Σαουθάμπτον θρηνεί

Κανένας άλλος τόπος δεν υπέφερε περισσότερο από το Σαουθάμπτον μετά την τραγωδία του "Τιτανικού", καθώς περισσότεροι από 540 άνθρωποι που χάθηκαν στο ναυάγιο προέρχονταν από τη βρετανική αυτή πόλη.

Στο παλιό νεκροταφείο της βρίσκονται 44 ταφόπλακες, χωρίς να αντιστοιχούν σε τάφους, οι οποίες φέρουν τα ονόματα των κατοίκων του Σαουθάμπτον που χάθηκαν εκείνο το βράδυ της 14ης Απριλίου του 1912.

Πολλές φτωχές οικογένειες δεν μπορούσαν να επαναπατρίσουν τις σορούς των αγαπημένων τους προσώπων, ενώ άλλες σοροί δεν ανασύρθηκαν ποτέ από τα παγωμένα νερά του Ατλαντικού.

Η μαρτυρία ενός επιζώντα του Τιτανικού

Εκατό χρόνια μετά την τραγωδία του Τιτανικού, εκδοτική εταιρία αναλαμβάνει να επανεκδώσει τα απομνημονεύματα του John B. 'Jack' Thayer III, που τη νύχτα της 15ης Απριλίου 1912 σώθηκε από το ναυάγιο του Τιτανικού.

Ο νεαρός τότε έφηβος ταξίδευε από την Μεγάλη Βρετανία προς την Νέα Υόρκη μαζί με τους γονείς του. Το βράδυ του ναυαγίου η μητέρα του επιβιβάστηκε σε σωστική λέμβο αφήνοντας πίσω της τον γιο της και τον άνδρα της.

Ο Thayer την μοιραία νύχτα ενώ βυθιζόταν το πλοίο μπροστά του βρήκε βάρκα, ανέβηκε πάνω της κι έτσι κατάφερε να διασωθεί.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1940 έγραψε τα απομνημονεύματά του για να τιμήσει τη μνήμη του πατέρα του, που δεν κατάφερε να σωθεί και πνίγηκε με τους υπόλοιπους επιβάτες.

Τύπωσε πεντακόσια αντίτυπα του "Η ιστορία ενός διασωθέντος" (A Survivor’s Tale) και τα διένειμε στην οικογένεια και τους φίλους του. Τώρα θα επανεκδοθεί κι έτσι θα ζωντανέψει η τραγωδία εκείνης της νύχτας.

Αποσπάσματα του βιβλίου δημοσιεύτηκαν στην Daily Mail "Ήμασταν μία μάζα ανθρώπων χωρίς ελπίδα, ζαλισμένοι, προσπαθώντας, όσο ο Παντοδύναμος και η φύση μας έδιναν δύναμη, να κρατήσουμε την τελευταία ανάσα μας μέχρι την τελευταία πιθανή στιγμή", πρόσθεσε.

Απελπισμένος και χωρίς άλλη επιλογή ο 17χρονος πήδηξε στον παγωμένο ωκεανό. "Πήδηξα και μετά βγήκα στην επιφάνεια. Το κρύο ήταν τρομακτικό. Το σοκ του παγωμένου νερού μου έκοψε την ανάσα από τους πνεύμονες. Πάνω κάτω στριφογύριζα σε όλες τις δυνατές κατευθύνσεις απ’ όπου θα απομακρυνόμουν γρήγορα από το βυθιζόμενο πλοίο. Τελικά τα πνευμόνια μου ζεστάθηκαν χωρίς να έχω καταπιεί καθόλου νερό" αποκάλυψε. Στη συνέχεια, γαντζώθηκε πάνω σε μία σωστική λέμβο κι έμεινε να παρακολουθεί το πλοίο να βυθίζεται.

Πάνω στο μπροστινό μέρος του πλοίου που είχε αποκολληθεί είχαν συγκεντρωθεί οι περισσότεροι από τους 1.500 επιβάτες που είχαν μείνει πάνω του και «άρχισαν να πέφτουν σαν μία μάζα καθώς η πρύμνη ανασηκωνόταν ατενίζοντας τον ορίζοντα ώσπου πήρε κλίση 65-70 βαθμών». Ο άνδρας έγραψε ότι επί χρόνια τον στοίχειωναν οι κραυγές απόγνωσης των ανθρώπων που πέθαναν αργά γύρω του, ενώ ο ίδιος διασώθηκε.

"Αυτό το εφιαλτικό κλάμα διήρκεσε είκοσι με τριάντα λεπτά καθώς σταδιακά πέθαιναν επειδή δεν μπορούσαν να αντέξουν το κρύο και την έκθεση" περιγράφει στα απομνημονεύματά του. Ο Thayer συμπληρώνει ότι το σημαντικότερο σημείο της τραγωδίας ήταν ότι κάποιες σωστικές λέμβοι ελάχιστα γεμάτες δεν επέστρεψαν να σώσουν μερικούς από εκείνους που έκαναν δραματική έκκληση για βοήθεια.

Αν και ο Thayer διασώθηκε εκείνο το βράδυ, είχε τραγική κατάληξη. Πέντε χρόνια μετά τη συγγραφή των απομνημονευμάτων του αυτοκτόνησε, καθώς δεν άντεξε τον χαμό του γιου του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τα πρωτοσέλιδα την επόμενη μέρα του Τιτανικού

Το πρωτοσέλιδο της "Evening Sun" είναι από τις 15 Απριλίου, λίγο μετά την πρόσκρουση του πλοίου στο παγόβουνο, κάτι που είναι ολοφάνερο από τον τρομακτικά άστοχο τίτλο. Η εφημερίδα έγραψε ότι όλοι οι επιβαίνοντες... διασώθηκαν και μεταφέρθηκαν στη στεριά!

"Ο Τιτανικός βούλιαξε τέσσερις ώρες, μετά την πρόσκρουσή του σε παγόβουνο. 866 σώθηκαν από το "Carpathia", περίπου 1250 έχασαν τη ζωή τους" γράφουν οι "New York Times", που κάνουν αναφορά και στις διασημότητες που επέβαιναν στο πλοίο.

"Ο Τιτανικός βούλιαξε, παίρνοντας μαζί του 1.200 άτομα. 866 γυναίκες και παιδιά διασώθηκαν" είναι ο τίτλος της "Baltimore American", η οποία αναφέρει ακόμα ότι το μεγαλύτερο πλοίο χτύπησε σε παγόβουνο στο παρθενικό του ταξίδι και δημοσιεύει και μια λίστα με τα ονόματα των διασωθέντων.

"O Τιτανικός βούλιαξε, 1500 άνθρωποι πέθαναν" γράφει η "Boston Daily Globe", που αναφέρει ακόμα ότι το Carpathia, περισυνέλεξε 675 άτομα και οι επιζώντες είναι κυρίως γυναίκες και παιδιά. Στην πρώτη σελίδα έχει φωτογραφία του πλοίου, αλλά και του καπετάνιου.

Απίστευτη ήταν η γκάφα της εφημερίδας "Evening Sun", η οποία στις 15 Απριλίου, δημοσίευσε επίσης τη φωτογραφία του πλοίου και του καπετάνιου, αλλά με τον τίτλο: "Όλοι οι επιβάτες του Τιτανικού είναι ασφαλείς. Μεταφέρθηκαν με σωστικές λέμβους στη στεριά"!

Στο ίδιο λάθος υπέπεσε και η "London Daily Mail", η οποία στις 16 Απριλίου έγραφε: "Ο Τιτανικός βούλιαξε, αλλά δεν υπήρξαν ανθρώπινες απώλειες".

"1500 ζωές χάθηκαν, όταν ο Τιτανικός βυθίστηκε" είναι ο τίτλος των "Los Angeles Times", που σημειώνουν ότι διασώθηκαν μόλις 675 άνθρωποι, κυρίως γυναίκες και παιδιά.

"Ο Τιτανικός βουλιάζει" γράφει στο πρωτοσέλιδό της η "London Herald", που κάνει λόγο για πολλές ανθρώπινες απώλειες, κατά τη σύγκρουση του μεγαλύτερου κρουαζιερόπλοιου με παγόβουνο.

"1500 με 1800 νεκροί" τιτλοφορείται το πρωτοσέλιδο της "New York Amerikan", που στον υπέρτιτλό της αναφέρεται στην απώλεια του επιχειρηματία, J.J. Astor, του πιο πλούσιου επιβάτη του τιτανικού, ο οποίος δεν κατάφερε να γλυτώσει.

"Ο Τιτανικός βούλιαξε με 1800 επιβαίνοντες. Μόνο 675, κυρίως γυναίκες και παιδιά σώθηκαν", αναφέρει στο πρωτοσέλιδό της η "New York Herald", δημοσιεύοντας φωτογραφία του πλοίου, αλλά και των διασημοτήτων που επέβαιναν σε αυτό και δεν κατάφεραν να γλυτώσουν.

"Πάνω από 1500 απώλειες, στο ναυάγιο του μεγάλου Τιτανικού" γράφει η "New York Tribune", αναφέροντας ότι μόλις 675 γυναίκες και παιδιά διασώθηκαν.

"Ο Νέος Τιτανικός βούλιαξε" γράφει η "Peoria Herald", χαρακτηρίζοντας το ναυάγιο ως το χειρότερο της ιστορίας και σημειώνοντας ότι η θάλασσα έγινε υγρός τάφος για 1800 ανθρώπους.

Στο ναυάγιο αναφέρθηκε και η εφημερίδα της Αργεντινής "La Prensa". "Μια μεγάλη ναυτική καταστροφή. Το μεγαλύτερο πλοίο στον κόσμο, συγκρούστηκε με παγόβουνο. Οι πληροφορίες είναι συγκεχυμένες. Υπάρχουν αναφορές για μόλις 675 διασωθέντες.

"O Τιτανικός είχε πιάσει ανώτατη ταχύτητα όταν συγκρούστηκε με το παγόβουνο" αναφέρει η "St. Louis Post", προσθέτοντας ότι υπάρχαν βάρκες μόνο για το ένα τρίτο των επιβαινόντων.

Το ρεπορτάζ της εφημερίδας είναι αναλυτικό, κάνοντας αναφορά στο προειδοποιητικό σήμα προς τη γέφυρα ("κάτι υπάρχει ακριβώς μπροστά μας), αλλά και στο γεγονός ότι αρχικά οι επιβάτες πίστεψαν ότι ο συναγερμός ήταν απλώς μια δοκιμή και δίσταζαν να φορέσουν σωσίβια.

"1302, πνίγικαν ή αγοούνται στο ναυάγιο του Τιτανικού" γράφει η "News Leader", έχοντας στο πρωτοσέλιδο φωτογραφία του Τιτανικού σε μάυρο φόντο.

"Ο Τιτανικός, το γιγαντιαίο κρουαζιερόπλοιο, βούλιαξε μετά από σύγκρουση με παγόβουνο στο παρθενικό του ταξίδι" αναφέρουν οι "Times Dispatch". Η εφημερίδα στο πρωτοσέλιδό της σημειώνει ακόμα ότι 1800 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη μεγαλύτερη ναυτική καταστροφή παγκοσμίως.

"Πάνω από 1500 άνθρωποι βούλιαξαν μαζί με το γιγαντιαίο κρουαζειρόπλοιο Τιτανικός" γράφει η "Virginian Pilot", που χαρακτηρίζει το ναυάγιο, ως τη μεγαλύτερη ναυτική καταστροφή στην ιστορία και σημειώνει ότι μέρος του πλοίου παρέμενε στην επιφάνεια τέσσερις ώρες μετά τη σύγκρουση.

10 στοιχεία που δεν γνωρίζατε

10. Δεν υπήρχαν γάτες στον Τιτανικό, παρόλο που οι άνθρωποι συχνά έφερναν γάτες στα πλοία για καλοτυχία και για έλεγχο των τρωκτικών.

9. Ο Τιτανικός ήταν τόσος σε μήκος, όσο είναι το Empire State building σε ύψος.

8. Ανάμεσα στους επιζώντες του Τιτανικού ήταν δύο σκύλοι.

7. Οι τιμές της κρουαζιέρας του Τιτανικού το 1912 ήταν οι ακόλουθες:
Πρώτη θέση: $4,350 (τιμή της καλύτερης σουίτας) – Δεύτερη θέση: $1,750 – Τρίτη θέση: $30

6. Στο πλοίο υπήρχαν 13 ζευγάρια που γιόρταζαν τον μήνα του μέλιτος.

5. Ο Τιτανικός ήταν φορτωμένος με 900 τόνους αποσκευών και φορτίου.

4. Το τεράστιο πλοίο χρησιμοποιούσε 14.000 γαλόνια πόσιμου νερού κάθε 24 ώρες και 825 τόνους άνθρακα την ημέρα.

3. Ο χρόνος που πέρασε από τη στιγμή που είδαν το παγόβουνο, μέχρι να προσκρούσει το πλοίο σε αυτό ήταν λίγο παραπάνω από 30 δευτερόλεπτα.

2. Ο Τιτανικός βυθίστηκε 2 ώρες και 40 λεπτά μετά την πρόσκρουση στο παγόβουνο.

1. Ο Morgan Robertson ήταν συγγραφέας μιας νουβέλας που γράφτηκε το 1898, δηλαδή δηλαδή 14 χρόνια πριν την τραγωδία του Τιτανικού και ονομάστηκε “Futility”. Στην νουβέλα αυτή έγραφε για ένα πλοίο που ονομαζόταν “Titan”, το οποίο ήταν το μεγαλύτερο που είχε ποτέ κατασκευαστεί και χτυπήθηκε από παγόβουνο στον Ατλαντικό, μια κρύα νύχτα του Απρίλη. Και τα δύο πλοία, το κανονικό και αυτό του μυθιστορήματος ήταν ίδια σε σχεδιασμό και είχαν θεωρηθεί «αβύθιστα»!