To project στην Α' Λυκείου και γιατί είναι μια ακόμα προχειρότητα

Από τη φετινή μανία που έχει πιάσει το Υουργείο Παιδείας για μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση δεν θα μπορούσε να ξεφύγει η δευτεροβάθμια εκπαίδευση και φυσικά το Λύκειο. Μόνο που φέτος το θύμα των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων δεν είναι η Γ' Λυκείου και ο τρόπος εισαγωγής στο πανεπιστήμιο αλλά η πρώτη τάξη.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΥΠΔΜΘ, «από το σχολικό έτος 2011-2012 εισάγονται στην Α΄ τάξη Γενικού Λυκείου οι Ερευνητικές Εργασίες (project) ως διακριτή ενότητα του Προγράμματος Σπουδών», ενώ στο επίσημο δελτίο τύπου  συνεχίζει λέγοντας πως «πρόκειται για μία καινοτομία στο πλαίσιο του Νέου Σχολείου, που καλλιεργεί τη δημιουργικότητα και τις δεξιότητες του μαθητή και προάγει την συλλογικότητα και τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών».

Και τότε ένα ειρωνικό χαμόγελο διαγράφηκε στο πρόσωπό μου και, φαντάζομαι, στα πρόσωπα όλων εκείνων των εκπαιδευτικών που γνωρίζουν το project και τη δυσκολία του. Η ειρωνεία δεν προέρχεται, όμως, από την προχειρότητα που παίρνεται μια ακόμη υπουργική απόφαση –άλλωστε το πόσο πρόχειρα σκέφτεται το υπουργείο έχει αποδειχθεί και παλιότερα με τους φορητούς υπολογιστές στην Α' Γυμνασίου και πέρυσι με τους διαδραστικούς πίνακες– αλλά από την αφέλεια που το διακρίνει, καθώς πιστεύει ότι μπορεί έτσι εύκολα να εφαρμοστεί μια τέτοια μέθοδος.

Λίγα λόγια για το project
Το project είναι μια μέθοδος μάθησης, η οποία επιτυγχάνεται με τον σχεδιασμό βιωματικών, διαθεματικών και ομαδοσυνεργατικών δραστηριοτήτων που οδηγούν στη λύση ενός προβλήματος και στηρίζεται στη ισότιμη ενεργό συμμετοχή δασκάλου και μαθητών. Για τον Frey (1986) είναι μια «ομαδική διδασκαλία στην οποία συμμετέχουν αποφασιστικά όλοι και η ίδια η διδασκαλία διαμορφώνεται και διεξάγεται από όλους όσους συμμετέχουν». 

To πρωτοσυνάντησα στο νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα (2003) του Δημοτικού σχολείου και το οποίο προέβλεπε τα σχέδια εργασίας για την προσέγγιση θεμάτων με τα οποία ασχολούνταν οι μαθητές στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης (ΕΖ).  Ωστόσο το project δεν είναι κάτι καινούργιο. Τη μέθοδο εισηγήθηκε πρώτος το 1918 ο παιδαγωγός William H. Kilpatrick.

Βασικό κίνητρο για το μαθητή είναι το ενδιαφέρον για το θέμα και η με δικές του ενέργειες διερεύνηση του προς επίλυση θέματος. Η βασική δεξιότητα που αναπτύσσεται με το project συνοψίζεται στη φράση «μαθαίνω πώς να μαθαίνω». Δηλαδή κάθε φορά που θέλω να αποκτήσω γνώση για κάποιο θέμα ή να λύσω κάποιο πρόβλημα γνωρίζω πού και σε ποιες πηγές θα ανατρέξω και με ποιους τρόπους θα το λύσω. Μέσα από το project οι μαθητές καλούνται, επίσης, να καλλιεργήσουν την υπευθυνότητα και την πρωτοβουλία, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα σε θέματα που συνδέονται με την πραγματική ζωή (Φτερνιάτη, 2011).

Υποτίθεται ότι στα παραπάνω συμβάλλει και η αποδέσμευση από το άγχος της ύλης και του βαθμού, αφού στο Δημοτικό γίνεται στα πλαίσια της ΕΖ. Ωστόσο, για την Α’ Λυκείου, το project όχι μόνο θα παίξει ρόλο στη βαθμολογία τους αλλά θα μετρήσει στο βαθμό για την εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο (!).

Η επάρκεια των εκπαιδευτικώνΈνα από τα πιο σημαντικά στοιχεία για την επιτυχία ενός project είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Μπορεί να είναι βοηθητικός και καθοδηγητικός αλλά παραμένει καθοριστικός. Το ερώτημα, ωστόσο, που μου δημιουργείται είναι κατά πόσο είναι καταρτισμένοι  οι εκπαιδευτικοί για να εφαρμόσουν μια τέτοια μέθοδο.

Για να είναι ικανός ένας εκπαιδευτικός να εφαρμόσει τη μέθοδο project δεν φτάνει μια απλή ενημέρωση. Ούτε καν μια πολύωρη επιμόρφωση. Ο οδηγός σπουδών του Παιδαγωγικού στην Πάτρα προβλέπει ολόκληρα μαθήματα επιλογής που ασχολούνται με το θέμα, ενώ αποτελεί και μέρος των πρακτικών μας ασκήσεων στο 8ο εξάμηνο. Και πάλι όταν τελειώνουμε τη σχολή είμαστε -αν όχι όλοι, οι περισσότεροι τουλάχιστον- ανεπαρκείς να εφαρμόσουμε το project όπως πρέπει.

Το γιατί, λοιπόν, το Υπουργείο πιστεύει ότι με μερικές ώρες ενημέρωσης και επιμόρφωσης θα μπορέσει να βάλει τους, παλαιούς κυρίως, εκπαιδευτικούς στη λογική μιας νέας τέτοιας μεθόδου είναι ένα ακόμα ερώτημα που περιμένει απάντηση.

Κλείνοντας, πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι το project σαν μέθοδος είναι ίσως από τις καλύτερες που κάνει τη γνώση να φαντάζει στα μάτια των μαθητών συναρπαστική χωρίς να τους κουράζει και να τους κάνει να την βλέπουν ως αγγαρεία. Καλό θα είναι, λοιπόν, οι υπεύθυνοι τέτοιων εγχειρημάτων να σκεφτούν καλά και όχι πρόχειρα προτού προχωρήσουν στην εφαρμογή τους.

 Πηγή : alfavita.gr