Αναμενόμενο , ενδιαφέρον και αρκετά οικείο στους διαγωνιζόμενους χαρακτηρίστηκε το θέμα της έκθεσης για το διαδίκτυο, το οποίο διαγωνίστηκαν σήμερα οι υποψήφιοι, τόσο από τους εξεταζόμενους όσο και από τους εκπαιδευτικούς.Πρόκειται μάλιστα για αναπαραγωγή του θέματος που έπεσε στις πανελλαδικές το έτος 2009.
Το κείμενο που δόθηκε χαρακτηρίστηκε επίσης κατανοητό.
ΚΕΙΜΕΝΟ
Είναι δεδομένο ότι το διαδίκτυο έφερε μια πιο ισότιμη πρόσβαση στη γνώση. Ζούμε ένα κύμα εκδημοκρατισμού της γνώσης. Παλιότερα, για να δει κανείς τη βιβλιοθήκη του Κέμπριτζ, έπρεπε να ταξιδέψει χιλιάδες χιλιόμετρα. Σήμερα, μπορεί να βρει τα βιβλία της από το γραφείο του. Παλιότερα, έπρεπε να έχει κάποιος λεφτά για να παρακολουθήσει μαθήματα του ΜΙΤ1. Σήμερα, έρχονται διαδικτυακά στο σπίτι του.
Σ’ αυτόν τον υπαρκτό εκδημοκρατισμό της γνώσης ορθώνονται τρεις γκρίνιες. Η μία είναι η άρνηση της τεχνολογίας, εξαιτίας των πιθανών κινδύνων που έχει η ανάπτυξή της. Ο Πολ Βιρίλιο, για παράδειγμα, έγραψε την «Πληροφοριακή Βόμβα». Είναι σίγουρος ότι η κοινωνία της γνώσης ενέχει κινδύνους, αλλά άγνωστους. Δεν τους ξέρει, αλλά...υπάρχουν. Η δεύτερη γκρίνια έχει να κάνει με τα «παιδάκια της Αφρικής». Το ακούμε για κάθε νέα τεχνολογία: «Τι να το κάνω εγώ το εμβόλιο για το Αλτσχάιμερ2, όταν τα παιδιά της Αφρικής δεν έχουν ούτε ασπιρίνη για τον πυρετό;». Το επιχείρημα έχει εν μέρει λογική. Πραγματικά «τι να το κάνεις το εμβόλιο για το Αλτσχάιμερ, αν δεν έχεις Αλτσχάιμερ;». Αν όμως αποκτήσεις, το πρώτο που ξεχνάς είναι τα «παιδάκια της Αφρικής». Η τρίτη γκρίνια έχει να κάνει με το διαβόητο «ψηφιακό χάσμα». Βέβαια, καμιά τεχνολογία, καμιά επιστημονική επανάσταση δεν διαχέεται αμέσως σε όλη την υφήλιο. Ο Γουτεμβέργιος τύπωσε την πρώτη Βίβλο το 1455· ωστόσο στην Ελλάδα η τυπογραφία ήρθε στις αρχές του 19ου αιώνα. Όσο για το τυπωμένο βιβλίο, ακόμη πασχίζουμε να γίνει κτήμα του ελληνικού λαού. Το σημαντικό, όμως, είναι ότι η επανάσταση έγινε και ακόμη προχωρεί. Εξάλλου, αυτοί που μιλούν για ψηφιακό χάσμα στην Αφρική πρέπει να αναλογιστούν ποιο είναι το τυπογραφικό χάσμα του δυτικού κόσμου με την Αφρική.
Πολύ περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να μετέχουν ισότιμα στην κοινωνία της γνώσης και πλέον όχι μόνον ως αναγνώστες, αλλά και ως συγγραφείς. Στον κυβερνοχώρο, οικονομικά και τεχνολογικά, όλοι βρίσκονται στο ίδιο σημείο εκκίνησης. Στο διαδίκτυο, το άρθρο ενός δημοσιογράφου είναι εξίσου προσβάσιμο με το άρθρο ενός πιτσιρίκου. Δηλαδή, τα δίκτυα επικοινωνιών ισοπεδώνουν παλιές ιεραρχίες της βιομηχανικής κοινωνίας και απομένει να δούμε αν θα συνθέσουν νέες. Στον κυβερνοχώρο λειτουργεί καθένας σύμφωνα με τις ανάγκες του και τις δυνατότητές του. Αυτό όμως δημιουργεί έναν κατακερματισμό της εμπειρίας που τρομάζει πολλούς. Η κοινότητα χρειάζεται την κοινή εμπειρία για να είναι κοινότητα. Από την άλλη, όλη αυτή η πληθώρα διαθέσιμων πληροφοριών μετατρέπεται σε άγχος. «Πληροφοριακό άγχος» το ονομάζουν κάποιοι ψυχολόγοι: «να προλάβω να δω το ένα, να διαβάσω το άλλο, να μη χάσω το τρίτο, ώστε να μην είμαι εκτός θέματος και εκτός της κοινότητας όπου ζω και λειτουργώ». Αυτό το άγχος είναι λογικό να υπάρχει και να μεγεθύνεται, όσο μεγαλώνει το ποσό των πληροφοριών που όλοι έχουμε διαθέσιμες.
Όλα αυτά είναι πραγματικά, αλλά το ίδιο θα έλεγε κι ένας μοναχός του Μεσαίωνα βλέποντας την πλημμύρα των αιρετικών κειμένων που άρχισαν να βγαίνουν από τις τυπογραφικές μηχανές. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πληροφορική επανάσταση είναι σε μετάβαση και κάθε επανάσταση σε μετάβαση διασπείρει σύγχυση. Το παλιό δεν έχει πεθάνει και το καινούριο δεν έχει γεννηθεί.
Πάσχος Μανδραβέλης. Από τον ημερήσιο τύπο (διασκευή).
1. ΜΙΤ: Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης.
2. Αλτσχάιμερ: Νόσος με κυριότερο σύμπτωμα την απώλεια της μνήμης.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε. (100-120λέξεις)
Μονάδες 25
Β1. «Η κοινότητα χρειάζεται την κοινή εμπειρία για να είναι κοινότητα». Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 60 - 80 λέξεων το περιεχόμενο της παραπάνω περιόδου.
Μονάδες 10
Β2. α) Να αναφέρετε δύο τρόπους ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου. («Σ’ αυτόν τον υπαρκτό [...] με την Αφρική»).
Μονάδες 4
β) Να βρείτε τη δομή της ίδιας παραγράφου. (Μονάδες 3)
Μονάδες 7
Β3. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις παρακάτω περιπτώσεις:
«Πληροφοριακή Βόμβα»
«Τι να το κάνω εγώ το εμβόλιο για το Αλτσχάιμερ, όταν τα παιδιά της Αφρικής δεν έχουν ούτε ασπιρίνη για τον πυρετό;»
«Πληροφοριακό άγχος»
(Μονάδες 3)
β) Να βρείτε στο κείμενο πέντε παραδείγματα μεταφορικής λειτουργίας της γλώσσας.
(Μονάδες 5)
Μονάδες 8
Β4. α) Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: πιθανών, ξεχνάς, κατακερματισμό, μετατρέπεται, διασπείρει.
(Μονάδες 5)
β) Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: υπαρκτό, άρνηση, σίγουρος, προσβάσιμο, λογικό.
(Μονάδες 5)
Μονάδες 10
Γ1. Ως ομιλητής σε ημερίδα που οργανώνει το σχολείο σου με θέμα τη χρήση του διαδικτύου, να αναπτύξεις τις απόψεις σου σχετικά με τις υπηρεσίες που προσφέρει το διαδίκτυο στη διάδοση της γνώσης, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί αυτό να αξιοποιηθεί δημιουργικά στο πλαίσιο του σχολείου. (500-600 λέξεις)
Μονάδες 40
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
A1.
Ο αρθρογράφος ασχολείται με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της διάδοσης του διαδικτύου. Κατ’ αρχήν επισημαίνει τον «εκδημοκρατισμό της γνώσης» χάρη στην άμεση πρόσβαση σ’ αυτή. Ωστόσο, αντιτείνεται η απόρριψη της τεχνολογίας λόγω των ενδεχόμενων και απροσδιόριστων παρενεργειών της, αλλά και της επικέντρωσης του ενδιαφέροντος στα επιστημονικά επιτεύγματα με αγνόηση των πραγματικών προβλημάτων του τρίτου κόσμου. Επίσης, παρατηρείται «ψηφιακό χάσμα», καθώς τα τεχνολογικά επιτεύγματα δε διαδίδονται ισότιμα σ’ όλη την ανθρωπότητα. Κατά τον κειμενογράφο, όμως, ο κάθε χρήστης του διαδικτύου είναι ταυτόχρονα δέκτης και πομπός πληροφοριών και ιδεών με αποτέλεσμα την κατάργηση των καθιερωμένων κοινωνικών διαβαθμίσεων. Παράλληλα, προκαλείται πληροφοριακό άγχος εξαιτίας του όγκου των πληροφοριών και της διάσπασης της συλλογικής εμπειρίας. Καταλήγοντας, ο συγγραφέας θεωρεί ότι η πληροφοριακή επανάσταση διέρχεται μεταβατική περίοδο, στην οποία οφείλεται η σύγχυση.
Β1.
Η ύπαρξη και λειτουργία μιας κοινότητας απαιτεί το συλλογικό βίωμα, ισχυρούς συνεκτικούς δεσμούς και κοινά σημεία αναφοράς, έτσι ώστε το σύνολο να αποτελεί κοινωνία και όχι απλό άθροισμα ατόμων. Οι προϋποθέσεις αυτές υπονομεύονται από τον τρόπο λειτουργίας του διαδικτύου, η πρόσβαση στο οποίο επιτρέπει μεν τη δημιουργική αυτοέκφραση, αλλά, συγχρόνως ενθαρρύνει τον ατομικισμό, την εσωστρέφεια και τον απομονωτισμό, σε αντίθεση με την έμφυτη κοινωνικότητα και την ανάγκη επικοινωνίας του ατόμου.
Β2.
α) Η παράγραφος αναπτύσσεται με τρεις τρόπους, εκ των οποίων οι υποψήφιοι καλούνται να εντοπίσουν τους δύο.
Η δεύτερη παράγραφος του κειμένου αναπτύσσεται με : 1) Διαίρεση (« … ορθώνονται τρεις γκρίνιες. Η μία είναι η άρνηση της τεχνολογίας, … Η δεύτερη γκρίνια έχει να κάνει με τα «παιδάκια της Αφρικής». Η τρίτη γκρίνια έχει να κάνει με το διαβόητο «ψηφιακό χάσμα». )
2) Παραδείγματα («Ο Πολ Βιρίλιο, για παράδειγμα, έγραψε την "Πληροφοριακή Βόμβα"».)
3) Σύγκριση – Αντίθεση: «Τι να το κάνω…για τον πυρετό;» …«τι να το κάνεις…αν δεν έχεις Αλτσχάιμερ;».
β) Θεματική Περίοδος : «Σ’ αυτόν τον υπαρκτό εκδημοκρατισμό της γνώσης ορθώνονται τρεις γκρίνιες».
Σχόλια – Λεπτομέρειες : «Η μία είναι η άρνηση της τεχνολογίας … ποιο είναι το τυπογραφικό χάσμα του δυτικού κόσμου με την Αφρική.»
Περίοδος – κατακλείδα : Δεν υπάρχει.
Β3.
α) «Πληροφοριακή Βόμβα» : τίτλος βιβλίου
« Τι να το κάνω εγώ το εμβόλιο για το Αλτσχάιμερ, όταν τα παιδιά της Αφρικής δεν έχουν ούτε ασπιρίνη για τον πυρετό;»: απόδοση προβληματισμού σε ευθύ λόγο
«Πληροφοριακό άγχος»: ειδική ορολογία
β) «Ζούμε ένα κύμα εκδημοκρατισμού της γνώσης».
«… ορθώνονται τρεις γκρίνιες.»
« … να γίνει κτήμα του ελληνικού λαού.»
« … τα δίκτυα επικοινωνιών ισοπεδώνουν παλιές ιεραρχίες της βιομηχανικής κοινωνίας …»
« … βλέποντας την πλημμύρα των αιρετικών κειμένων …»
Β4.
α) Συνώνυμα β) Αντώνυμα
πιθανών: ενδεχόμενων υπαρκτό : ανύπαρκτο
ξεχνάς : λησμονείς άρνηση : αποδοχή
κατακερματισμό : κατάτμηση σίγουρος : αβέβαιος
μετατρέπεται : μετασχηματίζεται προσβάσιμο : απρόσιτο
διασπείρει : διαχέει λογικό : παράλογο
Γ. 1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Κυρίες, Κύριοι,
Συμμαθήτριες, συμμαθητές,
Η διάδοση του διαδικτύου διαμορφώνει εντελώς καινούργια δεδομένα τόσο στο ευρύτερο πλαίσιο – εγχώριο ή διεθνές – όσο και το χώρο του σχολείου. Καθοριστική θεωρείται η συμβολή της στη διάχυση της γνώσης, ώστε να γίνεται λόγος για πληροφοριακή επανάσταση. Έτσι, δίνεται το έναυσμα για ριζικό μετασχηματισμό των δομών του παραδοσιακού σχολείου, το οποίο θα μετατραπεί σε ψηφιακό ή ηλεκτρονικό. Απαραίτητη προϋπόθεση συνιστά ο εκσυγχρονισμός των σχολικών υποδομών και η αξιοποίηση των νέων ηλεκτρονικών τεχνολογιών.
2. ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
Α´ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΤΗ ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
Α. Επεξεργασία κειμένου: για παιδιά που έχουν ήδη μάθει να γράφουν και να διαβάζουν: το παιδί μπορεί να πειραματίζεται γράφοντας, δοκιμάζοντας και αξιοποιώντας τις δυνατότητες του υπολογιστή.
Β. Προγραμματισμός: ανάπτυξη της αφαιρετικής λογικής, των νοητικών λειτουργιών.
Γ. Η μέσω υπολογιστή διδασκαλία μαθημάτων - η χρήση του Η/Υ ως διδακτικού μέσου με τα όμορφα γραφικά, τα χρώματα, τη μουσική, τα ηχητικά εφέ:
1. κεντρίζει το ενδιαφέρον του μαθητή και διατηρεί αμείωτη την προσοχή του
2. αυξάνει τη μαθησιακή του ικανότητα, οξύνει την αντιληπτική του ικανότητα, εμπλουτίζει τη φαντασία του
3. εμπλουτίζει τις παραδοσιακές αλλά και συχνά πληκτικές μεθόδους διδασκαλίας και προσφέρει ένα πιο πρωτότυπο αλλά και μαθησιακά αποτελεσματικό τρόπο προσέγγισης του γνωστικού αντικειμένου πχ. διδασκαλία αρχαίων ελληνικών από CD-ROM
4. αφυπνίζει το μαθητή και ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή του σε αντίθεση με τον παθητικό ρόλο που έχει στην παραδοσιακή διδασκαλία. Μάλιστα θεωρείται αναγκαία η συμμετοχική παρέμβαση του μαθητή, καθώς ο υπολογιστής στηρίζεται στη λογική της αλληλεπίδρασης (interactive)
5. κεντρίζει τη διδακτική φαντασία του εκπαιδευτικού, καθώς του προσφέρει δυνατότητες να κάνει δελεαστικότερη και θεαματικότερη τη σχολική εργασία, αφού ο καλός δάσκαλος δε μεταφέρει απλώς γνώσεις αλλά προσφέρει δυνατότητες για μια νέα προσέγγιση των γνώσεων αναδημιουργώντας τον κόσμο για τους μαθητές του
6. σε αντίθεση με την παραδοσιακή απομνημόνευση γνώσεων ο Η/Υ οδηγεί το μαθητή στη χρήση και την εφαρμογή αυτών που μαθαίνει, διευκολύνει τη διαθεματική – διεπιστημονική προσέγγιση των διδακτικών αντικειμένων
7. αξιοποίηση του διαδικτύου για επικοινωνία και συνεργασία με μαθητές από άλλες χώρες: η σύνδεση με τοπικά ή διεθνή δίκτυα και ηλεκτρονικά ταχυδρομεία, η συμμετοχή σε εξ αποστάσεως συζητήσεις δίνουν στο μαθητή τη δυνατότητα να παίρνει μέρος στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία της πληροφόρησης, να ανταλλάσσει απόψεις και να πληροφορείται άμεσα για τις εξελίξεις σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, δυνατότητα που δεν παρέχουν τα παραδοσιακά σχολικά εγχειρίδια
Δ. Δημοκρατικός χαρακτήρας λειτουργίας του διαδικτύου: πρόσβαση σε πολύτιμες πηγές πληροφοριών για όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, που εκπροσωπούνται στο διαδίκτυο μέσα από ένα τεράστιο πλήθος ιστοσελίδων· εκδημοκρατισμός της γνώσης, άντληση και μετάδοση πληροφοριών που φωτίζουν ενδιαφέρουσες πτυχές της ιστορίας, της επιστήμης, της πολιτικής κλπ· η πληροφόρηση είναι δικαίωμα όλων.
Ε. Εντυπωσιακές δυνατότητες μόρφωσης – επιμόρφωσης (πχ. εξ αποστάσεως σπουδές, σεμινάρια, πρόσβαση σε σπάνια βιβλιογραφία και σε ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες του εξωτερικού, εγκυκλοπαιδικές γνώσεις, πληροφορίες για πανεπιστήμια, σχολές και σπουδές, επιστημονικά επιτεύγματα, ηλεκτρονική περιήγηση σε μουσεία, επαφή με την τέχνη).
ΣΤ. Διαπολιτισμικό μέσο: πληροφορίες για τον πολιτισμό μιας χώρας, την ιστορία, την παράδοση, την τέχνη, το φυσικό πλούτο, τα τουριστικά αξιοθέατα· αύξηση διαπολιτισμικών επαφών, εκμηδένιση αποστάσεων, άμβλυνση διαφορών, αμοιβαίος σεβασμός, συνεργασία, πολιτισμική πρόοδος.
Β´ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: ΤΡΟΠΟΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΕΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Διάθεση και αξιοποίηση των απαραίτητων δημοσίων δαπανών, μέσω των οποίων είναι δυνατόν να δημιουργηθεί ή να εκσυγχρονισθεί η ηλεκτρονική υποδομή των σχολείων.
Συνολικός και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός που εντάσσεται σε μια εθνική στρατηγική, ώστε να αποτελέσει η χώρα μέλος της τεχνολογικής ελίτ με κύριο μοχλό την ανάπτυξη της εκπαίδευσης.
Πρόσληψη εξειδικευμένου εκπαιδευτικού προσωπικού αλλά και κατάρτιση των υπολοίπων εκπαιδευτικών πάνω στις σύγχρονες τεχνολογίες.
Συνέχιση και ολοκλήρωση του προγράμματος προμήθειας σε κάθε μαθητή του απαραίτητου ηλεκτρονικού εξοπλισμού σε συνδυασμό με την εξοικείωσή του.
Ψηφιοποίηση των βιβλίων και των βιβλιοθηκών, εξ αποστάσεως εκπαίδευση, που επιτρέπει τη συνεργασία μαθητή και καθηγητή, ανευρετική γνώση.
Αξιολόγηση του μαθητή μέσα από ηλεκτρονικά τεστ (δοκιμασίες), χρήση μαθησιακών ηλεκτρονικών παιχνιδιών (για μικρότερες ηλικίες), πρόσβαση σε ηλεκτρονικές πηγές μόρφωσης, διαδραστικός χαρακτήρας της γνώσης.
3. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ολοκληρώνοντας, συμμαθήτριες και συμμαθητές, θα επιθυμούσα να επισημάνω ότι δεν πρέπει να συγχέουμε την παιδεία των μαθητών με την πολυγνωσία και να απεμπολούμε το δικαίωμα της κριτικής στα νέα μέσα. Κάθε απόλυτη συναίνεση, εξάλλου, εμπεριέχει κινδύνους για την ελευθερία, τη δημοκρατία και τον ανθρωπισμό. Άλλωστε, αυτό που ενδιαφέρει το σχολείο δεν είναι να διαμορφώσει επιδέξιους χρήστες του διαδικτύου αλλά συνειδητά μέλη μιας κοινωνίας των πολιτών.
Σας ευχαριστώ.
ΚΡΙΤΙΚΗ
Η επιλογή του θέματος κρίνεται επιτυχημένη. Το διαδίκτυο είναι θέμα επίκαιρο και οικείο στους μαθητές. Το κείμενο θεωρείται εύληπτο με επικαιρικό χαρακτήρα. Οι ασκήσεις τύπου Β είναι βατές και αναμενόμενες, χωρίς, ωστόσο, να αφορούν στη θεωρία του σχολικού βιβλίου («Έκφραση – Έκθεση» Γ’ Λυκείου). Ο εκθεσιότιτλος εντάσσεται στον άμεσο επικοινωνιακό λόγο (ομιλία) με ευδιάκριτα και κατανοητά ζητούμενα. Αξιοσημείωτο, δε, είναι ότι το β´ ζητούμενο θυμίζει μερικώς το αντίστοιχο του 2009.
ΚΑΛΟΧΕΡΗΣ Μ. – ΛΑΔΙΚΟΥ Β. – ΜΙΧΕΛΑΚΟΥ Π. – ΤΟΛΙΑ Π. – ΦΙΛΟΣ Ν.
Τα θέματα και τις απαντήσεις των πανελληνίων δίνει στο News 247 το φροντιστήριο "Στόχος".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου