Η κεντρική επιτροπή εξετάσεων, έδωσε ως απάντηση στο θέμα Δ3 τα εξής:Α. Η είσοδος του αντιγόνου γίνεται με εμβόλιο (καμπύλη α), καθώς οι μικροοργανισμοί δεν πολλαπλασιάζονται.
Β. Πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση καθώς τα αντισώματα παράγονται μερικές ημέρες μετά τη μόλυνση (καμπύλη β).
Η παραπάνω απάντηση είναι ασφαλώς σωστή. Ωστόσο όμως δεν είναι και η μοναδική σωστή απάντηση. Οι λόγοι συνοψίζονται στα παρακάτω:
1. Οι μαθητές (και οι καθηγητές) με βάση το σχολικό βιβλίο δεν μπορούν με απόλυτη βεβαιότητα να ξέρουν πότε ξεκινά η παραγωγή αντισωμάτων στη πρωτογενή και πότε στη δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση. Αυτό που μπορούν να συμπεράνουν είναι πως κατά τη δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση η παραγωγή των αντισωμάτων γίνεται γρηγορότερα από τη πρωτογενή. Δεν είναι ξεκάθαρο πότε ακριβώς σε ημέρες ξεκινά η παραγωγή των αντισωμάτων για κάθε περίπτωση. Ωστόσο κάτι τέτοιο μπορεί να φανεί μόνο αν στο ίδιο διάγραμμα φαίνεται η πρώτη έκθεση και η επανέκθεση του ίδιου ατόμου στο ίδιο αντιγόνο. Δεν μπορεί να βγει κανένα μοναδικό και ασφαλές συμπέρασμα με μόνο δεδομένο ένα διάγραμμα εμφάνισης αντισωμάτων σε ένα άτομο, αν δεν υπάρχει συγκριτικό διάγραμμα.
2. Η παραγωγή αντισωμάτων κατά τη πρωτογενή και δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση είναι διαφορετική από άτομο σε άτομο, και από αντιγόνο σε αντιγόνο. Ο χρόνος έναρξης της παραγωγής αντισωμάτων κατά τη πρωτογενή και δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση δεν είναι ίδια για όλα τα άτομα στο ίδιο αντιγόνο. Επηρεάζεται από την ηλικία, την κατάσταση διατροφής και υγείας, από τη παρουσία και άλλων παθογόνων μικροοργανισμών που πιθανά έχει εκτεθεί το άτομο στο ίδιο χρονικό διάστημα. Επηρεάζεται επίσης και από τη κατάσταση του ανοσοποιητικού του συστήματος, από τη χορήγηση φαρμάκων (αντιβιοτικών, ανοσοκατασταλτικών κ.α).
3. Η παραγωγή αντισωμάτων κατά τη πρωτογενή και δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση είναι διαφορετική από αντιγόνο σε αντιγόνο στο ίδιο άτομο. Υπάρχουν μικροοργανισμοί επιθετικοί και ήπιοι. Υπάρχουν μικροοργανισμοί που πολλαπλασιάζονται με ταχύ ρυθμό αμέσως μετά τη μόλυνση και προκαλούν συμπτώματα, όπως επίσης και άλλοι ηπιότεροι που δεν προκαλούν εμφανή συμπτώματα στο άτομο. Επίσης διαφορετική είναι η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος ενός ατόμου (και άρα ο χρόνος έναρξης παραγωγής αντισωμάτων) ανάλογα με το είδος του αντιγόνου (νεκρός μικροοργανισμός, ζωντανός και τι είδους;, γύρη συστατικό από φάρμακο, συστατικό από τρόφιμο, κύτταρο από άλλο άτομο κ.α)
4. Ο χρόνος αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος επίσης είναι διαφορετικός σε κάθε περίπτωση ανάλογα με τον αριθμό των αντιγόνων που εισέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό. Στο συγκεκριμένο θέμα (Δ3) ο άξονας της συγκέντρωσης δεν δίνει καμιά πληροφορία για τη ποσότητα του αντιγόνου που εισέρχεται στον ανθρώπινο οργανισμό.
Παρακάτω αναφέρονται περιπτώσεις που κατά τη γνώμη μου θα μπορούσαν να αντιστοιχούν ως απάντηση στην ερώτηση και τις καμπύλες του θέματος Δ3.
Παράδειγμα 1. Ένα άτομο τραυματίζεται τυχαία από μια μολυσμένη σύριγγα που βρέθηκε σε ένα χώρο που σύχναζαν τοξικομανείς. Η σύριγγα είχε χρησιμοποιηθεί πολύ καιρό πριν, και το άτομο που τη χρησιμοποιούσε ήταν μολυσμένο. Επομένως περιείχε νεκρούς μικροοργανισμούς, οι οποίοι κατά τη στιγμή της μόλυνσης εισέρχονται στο άτομο, δεν πολλαπλασιάζονται (γιατί είναι από καιρό νεκροί), ενώ ενεργοποιείται δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση γιατί το άτομο ήταν εμβολιασμένο ή είχε ενεργητική φυσική ανοσία στο συγκεκριμένο παθογόνο παράγοντα. Το άτομο δεν εμφανίζει συμπτώματα.
Παράδειγμα 2.Άτομο εκτίθεται σε κάποιο ιό της γρίπης το μήνα Σεπτέμβριο, εμφανίζοντας μόνο ήπια συμπτώματα τα οποία παρέρχονται γρήγορα και δεν οδηγούν στη τυπική συμπτωματολογία της συγκεκριμένης γρίπης. Το Νοέμβριο που ξεκίνησε η κυκλοφορία του εμβολίου για το συγκεκριμένο ιό της γρίπης το άτομο αποφασίζει να εμβολιαστεί. Στη περίπτωση αυτή ενεργοποιείται δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση έπειτα από εμβολιασμό, και φυσικά το άτομο δεν εμφανίζει συμπτώματα.
Παράδειγμα 3. Πολλά εμβόλια χορηγούνται σε δόσεις. Όταν κάποιος κάνει τη δεύτερη δόση ενεργοποιείται δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση καθώς έχει προηγηθεί η πρώτη δόση.
Παράδειγμα 4. Το θέμα Δ3 αναφέρεται στην είσοδο κάποιου είδους αντιγόνου σε έναν άνθρωπο. Ο μαθητής γνωρίζει πως αντιγόνο δεν είναι μόνο ζωντανός η νεκρός μικροοργανισμός άλλα ως αντιγόνα μπορούν να δράσουν κύτταρα ή ορός από άλλα άτομα ή ζώα. Έστω λοιπόν ότι το άτομο που αναφέρει το θέμα Δ3 είναι άτομο που επειδή πάσχει από κάποια ασθένεια (π.χ β-θαλασσαιμία) μεταγγίζεται συχνά. Τα αντιγόνα που εισέρχονται στον άνθρωπο είναι αντιγόνα των ερυθροκυττάρων, τα οποία εισέρχονται λόγω της μετάγγισης σε μεγάλη ποσότητα αμέσως, και φυσικά δεν πολλαπλασιάζονται. Το άτομο εμφανίζει δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση, καθώς του είχε χορηγηθεί και στο παρελθόν αίμα με του συγκεκριμένου τύπου αντιγόνο.
Όλα τα παραπάνω, όπως και πολλά άλλα παραδείγματα μπορούν να δείξουν πως η περίπτωση του εμβολίου για τη συγκεκριμένη περίπτωση άσκησης, όπως δόθηκε, δεν πρέπει να θεωρηθεί ως η μοναδική.
Η περίπτωση της πρωτογενούς ανοσοβιολογικής απόκρισης έπειτα από χορήγηση εμβολίου είναι μία πιθανή περίπτωση (ίσως και η πιθανότερη) δεν μπορεί όμως να αποκλειστεί και η περίπτωση της δευτερογενούς ανοσοβιολογικής απόκρισης, καθώς σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, αλλά και σύμφωνα με τη θεωρία και το διάγραμμα (εικόνα 1.26) στο σχολικού βιβλίου δεν είναι ξεκάθαρο πόσες μέρες μετά ξεκινά η παραγωγή των αντισωμάτων στη πρωτογενή και δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση. (και καλώς δεν είναι ξεκάθαρο γιατί αυτό όπως αναφέρθηκε διαφέρει από άτομο σε άτομο και από αντιγόνο σε αντιγόνο).
Συμπερασματικά θεωρώ πως οι απαντήσεις της κεντρικής επιτροπής εξετάσεων δεν αποτελούν τη μοναδική λογική εξήγηση του προβλήματος που δόθηκε.
θα πρέπει να δοθούν οδηγίες στα βαθμολογικά κέντρα έτσι ώστε αγνοηθεί η εξήγηση της καμπύλης α ως εμβόλιο, και να θεωρηθεί ως σωστή απάντηση για το είδος της ανοσοβιολογικής απόκρισης και η πρωτογενής και η δευτερογενής.
Πηγή : esos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου