Γράφει η Μαρίνα Βογοπούλου
ΜSc. PgDip,GCIPD Σύμβουλος Καριέρας και Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού
Η ηλικία: σε κάθε ηλικία οι απαιτήσεις σχετικά με την επαγγελματική μας αποκατάσταση και το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας εργασιακά, διαφέρουν. Για παράδειγμα ένα παιδί μέχρι τα 14 περίπου, δεν μπορεί να ξεχωρίσει τη φαντασία από την πραγματικότητα και στις περισσότερες περιπτώσεις ονειρεύεται ακόμα «τι θα γίνει όταν μεγαλώσει». Αντίθετα, μετά την ηλικία των 15 ετών , ο έφηβος πια, αρχίζει ο ίδιος να αντιλαμβάνεται τις ιδιαίτερες κλίσεις και ικανότητές του και μπορεί να διακρίνει το φαντασιακό από το πραγματικό, καθώς αρχίζει να μαθαίνει περισσότερα για πληθώρα επαγγελμάτων.
Σημαντικά γεγονότα της ζωής: ένας χωρισμός, ένα διαζύγιο, ένας νέος γάμος των γονιών και η σχέση του παιδιού/ εφήβου με το νέο πρόσωπο, μια αρρώστια ή αναπηρία, είναι γεγονότα που επηρεάζουν τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων. Σε τέτοιου είδους γεγονότα βρίσκεται πολλές φορές η ρίζα κατά τα άλλα «περιέργων», κατά τους γονείς, επιλογών των παιδιών τους. Για παράδειγμα η μεταστροφή παιδιών που βίωσαν ένα βίαιο διαζύγιο ή που αποχωρίστηκαν έναν αδελφό/ αδελφή . Τα παιδιά αυτά, ενώ είχαν επιλέξει κάτι σύμφωνο με τις κλίσεις τους, αποφασίζουν κατόπιν του γεγονότος να ακολουθήσουν σπουδές σχετικές με αυτό που τους λείπει. Αυτό που τους λείπει στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η αγάπη και η προσοχή. Είναι δυνατόν λοιπόν να επιλέξουν επαγγέλματα προσφοράς, επαγγέλματα που έχουν να κάνουν με παιδιά ή ακόμη επαγγέλματα που θεωρούν ότι «τιμωρούν» συμπεριφορές που πληγώνουν, όπως δικαστικά, αστυνομικά, στρατιωτικά.
Η οικογένεια: ίσως ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες. Για παράδειγμα, το πώς οι γονείς βιώνουν την εργασιακή τους καθημερινότητα επηρεάζει αποφασιστικά τις επιλογές των παιδιών τους. Το ίδιο το παράδειγμα που οι γονείς, ασυνείδητα πολλές φορές, δίνουν στα παιδιά , ασκεί εξαιρετικά ισχυρή επίδραση όχι μόνο στο θέμα του επαγγέλματος που θα ακολουθήσουν , αλλά και στην εργασιακή ηθική που θα αποκτήσουν. Για παράδειγμα ένας γονιός που σε συζητήσεις με φίλους ή με τη σύζυγό του παραπονιέται συνέχεια για τη «βαρετή , άσκοπη και μη επικερδή δουλειά του», ενώ ο Τάδε έχει καταφέρει «να κάθεται και να βγάζει ένα σωρό λεφτά», περνάει ισχυρότατα μηνύματα στο παιδί του σχετικά με την εργασία, το τι είναι σωστό, το τι θαυμάζει ο ίδιος και το πόσο μεγάλη αξία έχει ή δεν έχει η εργατικότητα. Παρόμοια αφιλτράριστα μηνύματα σχετικά με την εργασία περνάνε κάθε μέρα από το περιβάλλον στα παιδιά και μάλιστα από πολύ νεαρή ηλικία.
Οι συνομήλικοι: για τους εφήβους, είναι η δεύτερη οικογένεια. Στην εφηβεία ο νέος περνάει από το στάδιο του «είναι το παιδί του Τάδε», στο να ανήκει ο ίδιος στον εαυτό του. Είναι επόμενο η μετάβαση από το ένα στάδιο στο άλλο να προκαλεί συγκρούσεις. Στο θέμα του επαγγελματικού προσανατολισμού οι συνομήλικοι αλλά και οι οικογένειες των συνομηλίκων προσφέρουν πεδίο στον έφηβο να κριτικάρει τις επιλογές των γονιών του και να τις συγκρίνει με άλλες «καλύτερες» κατά τη γνώμη του, αυτές των οικογενειών των φίλων του. Οι επιλογές που θα κάνει θα πρέπει, κατά την άποψή του, να του εξασφαλίσουν αποδοχή από τους φίλους του. Το αν αυτές οι επιλογές θα επηρεάσουν το μέλλον του και με ποιόν τρόπο, μερικές φορές αυτό φαντάζει πολύ μακρινό.
Η Κοινωνία : οι ευκαιρίες για μάθηση και πνευματική ανάπτυξη που έχει ένα παιδί, το κοινωνικό και εκπαιδευτικό του περιβάλλον, αλλά και το πώς έχει μάθει να μεταφράζει τα κοινωνικά στερεότυπα, παίζουν επίσης μεγάλο ρόλο στον επαγγελματικό του προσανατολισμό και στην μετέπειτα εργασιακή ηθική και ταυτότητα. Για παράδειγμα ένα νεαρό κορίτσι είναι πολύ πιθανόν μεγαλώνοντας μέσα σε ένα περιβάλλον με ισχυρές δυναμικές γυναικείες προσωπικότητες να σκεφτεί να επιλέξει επάγγελμα, που ένα άλλο κορίτσι που μεγαλώνει σε μια όχι τόσο «απελευθερωμένη» οικογένεια, να μην το σκεφτόταν.
Η Αγορά Εργασίας: αυτός είναι ίσως ο πιο συνειδητός, εμφανής παράγοντας σύμφωνα με τον οποίο οι νέοι επιλέγουν επάγγελμα. Και είναι εξαιρετικά σημαντικός ιδιαίτερα σε μια εποχή που δεν υπάρχει τόσο ισχυρή η έννοια της «δουλειάς που θα κάνει κανείς για την υπόλοιπη ζωή του» και που τα δεδομένα στον κόσμο της εργασίας αλλάζουν συνέχεια. Οι έφηβοι που τώρα θα διαλέξουν το επάγγελμά τους θα πρέπει να γνωρίζουν ότι έχουν τις περισσότερες πιθανότητες από κάθε άλλη γενιά να αλλάξουν καριέρα 3 και 4 φορές στη ζωή τους. Και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Απλώς πρέπει να έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες για να ανταπεξέλθουν.
ΜSc. PgDip,GCIPD Σύμβουλος Καριέρας και Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού
Η ηλικία: σε κάθε ηλικία οι απαιτήσεις σχετικά με την επαγγελματική μας αποκατάσταση και το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας εργασιακά, διαφέρουν. Για παράδειγμα ένα παιδί μέχρι τα 14 περίπου, δεν μπορεί να ξεχωρίσει τη φαντασία από την πραγματικότητα και στις περισσότερες περιπτώσεις ονειρεύεται ακόμα «τι θα γίνει όταν μεγαλώσει». Αντίθετα, μετά την ηλικία των 15 ετών , ο έφηβος πια, αρχίζει ο ίδιος να αντιλαμβάνεται τις ιδιαίτερες κλίσεις και ικανότητές του και μπορεί να διακρίνει το φαντασιακό από το πραγματικό, καθώς αρχίζει να μαθαίνει περισσότερα για πληθώρα επαγγελμάτων.
Σημαντικά γεγονότα της ζωής: ένας χωρισμός, ένα διαζύγιο, ένας νέος γάμος των γονιών και η σχέση του παιδιού/ εφήβου με το νέο πρόσωπο, μια αρρώστια ή αναπηρία, είναι γεγονότα που επηρεάζουν τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων. Σε τέτοιου είδους γεγονότα βρίσκεται πολλές φορές η ρίζα κατά τα άλλα «περιέργων», κατά τους γονείς, επιλογών των παιδιών τους. Για παράδειγμα η μεταστροφή παιδιών που βίωσαν ένα βίαιο διαζύγιο ή που αποχωρίστηκαν έναν αδελφό/ αδελφή . Τα παιδιά αυτά, ενώ είχαν επιλέξει κάτι σύμφωνο με τις κλίσεις τους, αποφασίζουν κατόπιν του γεγονότος να ακολουθήσουν σπουδές σχετικές με αυτό που τους λείπει. Αυτό που τους λείπει στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η αγάπη και η προσοχή. Είναι δυνατόν λοιπόν να επιλέξουν επαγγέλματα προσφοράς, επαγγέλματα που έχουν να κάνουν με παιδιά ή ακόμη επαγγέλματα που θεωρούν ότι «τιμωρούν» συμπεριφορές που πληγώνουν, όπως δικαστικά, αστυνομικά, στρατιωτικά.
Η οικογένεια: ίσως ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες. Για παράδειγμα, το πώς οι γονείς βιώνουν την εργασιακή τους καθημερινότητα επηρεάζει αποφασιστικά τις επιλογές των παιδιών τους. Το ίδιο το παράδειγμα που οι γονείς, ασυνείδητα πολλές φορές, δίνουν στα παιδιά , ασκεί εξαιρετικά ισχυρή επίδραση όχι μόνο στο θέμα του επαγγέλματος που θα ακολουθήσουν , αλλά και στην εργασιακή ηθική που θα αποκτήσουν. Για παράδειγμα ένας γονιός που σε συζητήσεις με φίλους ή με τη σύζυγό του παραπονιέται συνέχεια για τη «βαρετή , άσκοπη και μη επικερδή δουλειά του», ενώ ο Τάδε έχει καταφέρει «να κάθεται και να βγάζει ένα σωρό λεφτά», περνάει ισχυρότατα μηνύματα στο παιδί του σχετικά με την εργασία, το τι είναι σωστό, το τι θαυμάζει ο ίδιος και το πόσο μεγάλη αξία έχει ή δεν έχει η εργατικότητα. Παρόμοια αφιλτράριστα μηνύματα σχετικά με την εργασία περνάνε κάθε μέρα από το περιβάλλον στα παιδιά και μάλιστα από πολύ νεαρή ηλικία.
Οι συνομήλικοι: για τους εφήβους, είναι η δεύτερη οικογένεια. Στην εφηβεία ο νέος περνάει από το στάδιο του «είναι το παιδί του Τάδε», στο να ανήκει ο ίδιος στον εαυτό του. Είναι επόμενο η μετάβαση από το ένα στάδιο στο άλλο να προκαλεί συγκρούσεις. Στο θέμα του επαγγελματικού προσανατολισμού οι συνομήλικοι αλλά και οι οικογένειες των συνομηλίκων προσφέρουν πεδίο στον έφηβο να κριτικάρει τις επιλογές των γονιών του και να τις συγκρίνει με άλλες «καλύτερες» κατά τη γνώμη του, αυτές των οικογενειών των φίλων του. Οι επιλογές που θα κάνει θα πρέπει, κατά την άποψή του, να του εξασφαλίσουν αποδοχή από τους φίλους του. Το αν αυτές οι επιλογές θα επηρεάσουν το μέλλον του και με ποιόν τρόπο, μερικές φορές αυτό φαντάζει πολύ μακρινό.
Η Κοινωνία : οι ευκαιρίες για μάθηση και πνευματική ανάπτυξη που έχει ένα παιδί, το κοινωνικό και εκπαιδευτικό του περιβάλλον, αλλά και το πώς έχει μάθει να μεταφράζει τα κοινωνικά στερεότυπα, παίζουν επίσης μεγάλο ρόλο στον επαγγελματικό του προσανατολισμό και στην μετέπειτα εργασιακή ηθική και ταυτότητα. Για παράδειγμα ένα νεαρό κορίτσι είναι πολύ πιθανόν μεγαλώνοντας μέσα σε ένα περιβάλλον με ισχυρές δυναμικές γυναικείες προσωπικότητες να σκεφτεί να επιλέξει επάγγελμα, που ένα άλλο κορίτσι που μεγαλώνει σε μια όχι τόσο «απελευθερωμένη» οικογένεια, να μην το σκεφτόταν.
Η Αγορά Εργασίας: αυτός είναι ίσως ο πιο συνειδητός, εμφανής παράγοντας σύμφωνα με τον οποίο οι νέοι επιλέγουν επάγγελμα. Και είναι εξαιρετικά σημαντικός ιδιαίτερα σε μια εποχή που δεν υπάρχει τόσο ισχυρή η έννοια της «δουλειάς που θα κάνει κανείς για την υπόλοιπη ζωή του» και που τα δεδομένα στον κόσμο της εργασίας αλλάζουν συνέχεια. Οι έφηβοι που τώρα θα διαλέξουν το επάγγελμά τους θα πρέπει να γνωρίζουν ότι έχουν τις περισσότερες πιθανότητες από κάθε άλλη γενιά να αλλάξουν καριέρα 3 και 4 φορές στη ζωή τους. Και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Απλώς πρέπει να έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες για να ανταπεξέλθουν.
Πηγή: paidiatriki.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου