Η υποβάθμιση της παιδείας

Άκουσα το πρώτο «κουδούνι» της πρώτης τάξης του δημοτικού, στην οποία πηγαίνει η κόρη μου, με πολλή συγκίνηση, αλλά και με αντιφατικά συναισθήματα και βασανιστικές σκέψεις. Αλλιώς φανταζόμουν κάποτε αυτή τη μέρα. Πιο ανέμελη. Χορταστική σε ενήλικα όνειρα και σε τιτιβίσματα ανηλίκων.

Tης Ελλης Τριανταφυλλου

 Η συγκυρία δεν αφήνει τέτοια περιθώρια. Βλέπει κανείς τα πρωτάκια και η σκέψη τρέχει αγχωμένη στο γυμνάσιο, το λύκειο και το πανεπιστήμιο, προσπαθώντας να προβλέψει πώς θα είναι η Ελλάδα τότε, όταν αποφοιτήσουν τα σημερινά «πρωτάκια» από το πανεπιστήμιο. Ανώφελο και εξ ορισμού αδύνατο. Μπορούμε, ωστόσο, πιστεύω, να συμφωνήσουμε σε ορισμένα βασικά και αυτονόητα. Πρώτα απ’ όλα, ότι η εκπαίδευση και η οικονομία μιας χώρας βρίσκονται σε εντονότατη και διαρκή αλληλεξάρτηση. Το παράδειγμα της βιομηχανικής και σχετικά πιο πρόσφατα της ψηφιακής (ηλεκτρονικής) επανάστασης είναι ηχηρά. Και οι δύο δημιούργησαν τις προϋποθέσεις και πρόσφεραν τα αναγκαία εργαλεία για τη ριζική αναδιαμόρφωση των εκπαιδευτικών συστημάτων σε όλα τα αναπτυγμένα κράτη. Και από την άλλη μεριά, νέες τεχνολογίες, πολλές εκ των οποίων ανακαλύφθηκαν από την έρευνα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, επέδρασαν καταλυτικά με την εφαρμογή τους στις οικονομικές σχέσεις.

Υπό την έννοια αυτή, μια περιφερειακή οικονομία, όπως η ελληνική και ανεξαρτήτως των τρεχουσών δυσμενέστατων συνθηκών, για να παραμείνει ουσιαστικά βιώσιμη θα πρέπει να βελτιώσει την παραγωγικότητά της μπαίνοντας σε τροχιά ανάπτυξης και υιοθετώντας καινοτόμο πνεύμα. Και είναι επίσης προφανές, ότι μόνο η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει την ικανότητα και γνώση, που θα συνεισφέρουν στην επίτευξη των στόχων αυτών, ακριβώς γιατί η οικονομική ανάπτυξη είναι μέρος του πυρήνα της κοινωνικής αποστολής της. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες έρευνες στον τομέα αυτόν ήταν εκείνη τεσσάρων αμερικανικών ΑΕΙ για την περιοχή River Rock στο Ιλινόις, που είχε πληγεί οικονομικά με αποτέλεσμα να χαθούν περί τις 10.000 θέσεις εργασίας. Στα σημαντικότερα συμπεράσματά της συγκαταλέγεται, πως η δημιουργία ενός ποιοτικού -άρα ανταγωνιστικού και παραγωγικού- εργατικού δυναμικού με αυξημένο μορφωτικό επίπεδο, ως αποτέλεσμα της βελτίωσης της μάθησης και της διδασκαλίας από την προσχολική ηλικία μέχρι την τριτοβάθμια μεταπτυχιακή εκπαίδευση, που οδηγεί σε προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων και αύξηση των θέσεων εργασίας. Αλλα λίαν ενδιαφέροντα συμπεράσματα είναι ότι ο ακαδημαϊκός χώρος μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια τις ανάγκες των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας, να ενισχύσει τις τεχνολογικές υποδομές, να διαδώσει την έρευνα και να προωθήσει τη μεταφορά τεχνολογίας και ιδίως να προτείνει αναπτυξιακά προγράμματα, αναλαμβάνοντας αξιόλογες περιφερειακές πρωτοβουλίες. Εν προκειμένω, τέτοιου είδους δραστηριότητες (κυρίως από ελληνικά πολυτεχνεία) έχουν δει συχνά-πυκνά το φως της δημοσιότητας τα τελευταία πέντε χρόνια. Πώς όμως θα συνεχιστούν και κυρίως θα ενταθούν όλες οι παραπάνω πρωτοβουλίες όταν η πολιτεία αντιμετωπίζει την παιδεία -όπως και την υγεία- ως μια ακόμη απρόσωπη δαπάνη που πρέπει πάση θυσία να περικοπεί; Προφανώς, δεν θα συνεχιστούν. Και προφανέστατα, η εξαγγελθείσα από τον κ. Στουρνάρα -πανεπιστημιακός δάσκαλος κι αυτός- νέα, σημαντική περικοπή του μισθού τους θα οδηγήσει σε περαιτέρω υποβάθμιση της ποιότητας της ανώτατης εκπαίδευσής μας, η οποία έχει ήδη πληγεί από τη συνεχιζόμενη υποχρηματοδότηση των Ιδρυμάτων.

Δυστυχώς, ο προ ολίγου χρόνου ορατός κίνδυνος του brain drain (της αποξήρανσης του νου), αρχίζει πια και μεταμορφώνεται σε εφιαλτική πραγματικότητα, με διαρκώς αυξανόμενο ρυθμό φυγής των καλύτερων επιστημόνων, ερευνητών και πανεπιστημιακών διδασκάλων για λόγους βιοπορισμού στο εξωτερικό. Αν αυτό δεν ανακοπεί, τότε σε σύντομο χρονικό διάστημα η χώρα μας θα βρεθεί με ένα απαξιωμένο, ελλιπές, υποβαθμισμένο και πεπαλαιωμένο πανεπιστημιακό και ερευνητικό σύστημα. Κι αυτό θα δυναμιτίσει την όποια προσπάθεια ορθολογικής και σύγχρονης ανάπτυξης του τόπου. Το «κουδούνι» χτύπησε. Και οι καμπάνες του κινδύνου, επίσης. Καλή σχολική χρονιά!

 Πηγή: καθημερινή