Ασφάλεια στο Διαδίκτυο & Εκπαίδευση

Η ταχύτητα με την οποία τα παιδιά και οι νέοι αποκτούν πρόσβαση στα online, συγκλίνοντα, κινητά και δικτυωμένα μέσα είναι πρωτοφανής στα χρονικά της τεχνολογικής καινοτομίας. Δύο βασικές εστίες συγκεντρώνουν σήμερα το ενδιαφέρον της έρευνας στον χώρο της ψηφιακής ασφάλειας (e-security). Η πρώτη αφορά την προστασία των πληροφοριών στρατηγικής και οικονομικής φύσης, και η δεύτερη την προστασία των ατόμων και κυρίως των νέων. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για αλληλένδετες εστίες ενδιαφέροντος, η ειδική έκδοση της eLearning Papers είναι αφιερωμένη στη δεύτερη.

Η επικέντρωση του ερευνητικού ενδιαφέροντας στην ψηφιακή ασφάλεια είναι επίκαιρη δεδομένου ότι απηχεί την ολοένα αυξανόμενη δημόσια συζήτηση γύρω από την ασφάλεια κυρίως των νέων καθώς περνούν όλο και μεγαλύτερο μέρος ζωής τους στον κυβερνοχώρο ή σε εικονικούς κόσμους. Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για Ασφαλέστερο Διαδίκτυο έχει αυξήσει την ευαισθητοποίηση στο θέμα της ασφάλειας, καταπολεμώντας το παράνομο περιεχόμενο, εμπλέκοντας την κοινωνία των πολιτών σε θέματα που αφορούν την online ασφάλεια των παιδιών και δημιουργώντας μία αξιόπιστη βάση δεδομένων με πληροφορίες που σχετίζονται με τη χρήση των νέων τεχνολογιών από τους νέους. Παράλληλα, το Πρόγραμμα έχει αναπτύξει ένα δίκτυο Κέντρων για Ασφαλέστερο Διαδίκτυο, παρόν σήμερα σε 30 Ευρωπαϊκές χώρες. Το δίκτυο περιλαμβάνει ένα κέντρο ευαισθητοποίησης και γραμμή βοηθείας, καθώς επίσης και ανοικτή γραμμή στις περισσότερες χώρες για την καταγγελία παράνομου περιεχομένου.

Ο ψηφιακός αλφαβητισμός και η απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων αποτελούν βασική προϋπόθεση για την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου. Ορισμένες από τις απαιτούμενες δεξιότητες θεωρούνται ως απαραίτητα προσόντα που θα πρέπει να κατέχουν οι νέοι προκειμένου να διαχειρίζονται σωστά την ασφάλεια online. Τα προσόντα αυτά περιλαμβάνουν την ικανότητα των νέων να χρησιμοποιούν τα νέα μέσα με κρίση (περιλαμβανομένης της ικανότητάς τους για πρόσβαση σε πηγές), την κατανόηση του πώς πρέπει να παρουσιάζουν τον εαυτό τους online, από πλευράς ατομικής ζωής, ταυτότητας και διαχείρισης της φήμης, και την ανάπτυξη εκ μέρους των νέων μίας υπεύθυνης και ηθικής online συμπεριφοράς.

Παρά τη συναίνεση που επικρατεί ως προς την πιεστική φύση των κινδύνων, η ένταξη της ασφάλειας του Κυβερνοχώρου στα προγράμματα σπουδών αποτελεί, στην καλύτερη περίπτωση, μία νέα πρακτική. Η ίδια η φύση του κινδύνου θα πρέπει να εξετάζεται περαιτέρω και να γίνεται πιο κατανοητή, απαντώντας σε ερωτήματα όπως:

Τι αποτελεί κίνδυνο όταν εργάζεται κανείς με ψηφιακά μέσα; Οι κίνδυνοι online ισοδυναμούν με τους κινδύνους offline; Πού κρύβεται η δυνατότητα μείωσης του κακού που υφίστανται οι νέοι; Διαθέτουν το σπίτι, το σχολείο ή η κοινωνία τις απαιτούμενες ικανότητες για την αποτελεσματική προστασία των μαθητευόμενων;

Ο κίνδυνος μπορεί να θεωρηθεί ως μία σειρά αλληλοσχετιζόμενων συστατικών στοιχείων: απειλή, ρίσκο και ζημιά. Για παράδειγμα, η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για την εισαγωγή των παιδιών στο σεξ (απειλή), έχει σχετικά μικρή πιθανότητα (ρίσκο), αλλά μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ζημιά σε ένα μικρό παιδί. Αντίθετα, η χρήση ιστοχώρων για την παράνομη μεταφόρτωση μουσικής (απειλή) είναι πολύ πιθανόν να συμβεί ανάμεσα στους εφήβους, αλλά η ζημιά που μπορεί να προκαλέσει, παρά το γεγονός ότι είναι πραγματική, δεν είναι κάτι που αλλάζει τη ζωή τους, εκτός εάν η Ομοσπονδία Ενάντια της Κλοπής Λογισμικού (FAST – Federation Against Software Theft) ασκήσει δίωξη εναντίον τους. Μπροστά στον μεγάλο αριθμό μεταβλητών που επηρεάζουν το ρίσκο, το πεδίο αυτό χρειάζεται σενάρια βέλτιστης πρακτικής και εις βάθος συζητήσεις γύρω από το πώς μπορούν να ενθαρρύνονται οι μαθητές προκειμένου να κάνουν ασφαλή χρήση του Διαδικτύου.

Μία εκπαιδευτική προσέγγιση στην ασφάλεια του Κυβερνοχώρου σημαίνει ευαισθητοποίηση των μαθητών για τους κινδύνους και τις συνέπειες των online πρακτικών τους. Θα πρέπει να μας παρέχει μία πλατφόρμα που να διδάσκει τους μαθητές πώς να αναγνωρίζουν και να αποφεύγουν τους πραγματικούς κινδύνους, όπως είναι ο κυβερνοεκφοβισμός, η υποκλοπή ταυτότητας ή η σεξουαλική παρενόχληση, και να τους παρουσιάζει τα υπάρχοντα μέσα πρόληψης του κινδύνου, όπως είναι η Online Αστυνομία. Επιπλέον, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της άλλους υπεύθυνους παράγοντες, όπως ο ρόλος των γονέων και των κηδεμόνων, οι ειδικοί φορείς (όπως τα Υπουργεία Παιδείας), και η ίδια η «βιομηχανία».

Παρά το γεγονός ότι η έκδοση αρ. 28 της e-learning αναγκαστικά εστιάζει το ενδιαφέρον της στις αρνητικές πλευρές της ψηφιακής τεχνολογίας και συμπεριφοράς, σε καμία περίπτωση δεν παραβλέπονται τα οφέλη της τεχνολογίας στη ζωή των μαθητευόμενων, ηλικιωμένων και νέων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της εκτεταμένης έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2010 από το θεματικό πολύ-εθνικό δίκτυο EU Kids Online, με την αύξηση των ευκαιριών που προσφέρουν τα online περιβάλλοντα αυξάνεται αναπόφευκτα και το επίπεδο επικινδυνότητας, αλλά μειώνοντας απλώς τον κίνδυνο θα περιορίζονταν οι ευκαιρίες που παρέχονται στα παιδιά. Η παροχή στους χρήστες του Διαδικτύου κριτικών δεξιοτήτων για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων όσον αφορά τη δραστηριότητά τους online, αποτελεί μία σημαντική εκπαιδευτική διαδικασία για τη διαχείριση του κινδύνου, ενώ παράλληλα τους επιτρέπει να αναπτύσσονται και να πειραματίζονται online.

 Πηγή : blogs.sch.gr