Ο όρος πρωτοχρησιμοποιήθηκε από επιστημονικά χείλη για να περιγράψει τη φυσική διαδικασία που ευθύνεται για την ύπαρξη ζωής σε αυτόν τον πλανήτη. Ωστόσο, με αυτόν έμελλε να εξοικειωθεί κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών η πλειοψηφία των κατοίκων της γης και δυστυχώς όχι από μαζικό εγκυκλοπαιδικό ενδιαφέρον. Όταν έφτασε στα αυτιά των περισσοτέρων μας ήταν για να βοηθήσει στην περιγραφή ενός απειλητικού αύριο, σημαδεμένου από την ανθρώπινη επιπολαιότητα και αδιαφορία.
Το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου, που κατέληξε συνωνυμικά να παραπέμπει στον όρο "αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας", καθεαυτό είναι απόλυτα φυσικό.
Τι εννοούμε λοιπόν με τον όρο "φαινόμενο του θερμοκηπίου";
Η ατμόσφαιρα της γης αποτελείται από ένα σύνολο αερίων που εκτείνεται σε ύψος 800 χιλιομέτρων και είναι διαπερατή μόνο από ορισμένα μήκη ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων.
Από το σύνολο των ακτινοβολιών που δέχεται μόνο το ορατό φως και τα ραδιοκύματα φτάνουν στη γη ουσιαστικά αναλλοίωτα. Όλα τα άλλα μήκη κύματος απορροφούνται σε κάποιο βαθμό από τα αέρια της ατμόσφαιρας.
Η υπεριώδης ακτινοβολία, η βασική ακτινοβολία του ήλιου απορροφάται μερικώς από ένα στρώμα όζοντος, που βρίσκεται στα υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας, στη στρατοσφαιρική ζώνη.
Η υπόλοιπη ακτινοβολία καθώς αντανακλάται στην επιφάνεια της γης μετατρέπεται σε υπέρυθρη, ενώ παράλληλα προκαλείται αύξηση της θερμοκρασίας.
Σε απόσταση 25 km από το έδαφος υπάρχει ένα λεπτό στρώμα από αέρια σε σταθερή αναλογία, το οποίο δρα όπως το γυαλί ενός γεωργικού θερμοκηπίου, δηλαδή, ενώ επιτρέπει την είσοδο της θερμότητας που μεταφέρει η υπεριώδης ακτίνα του ήλιου, εμποδίζει τη διαφυγή της προς το διάστημα.
Κατά αυτό τον τρόπο παγιδεύεται κοντά στην επιφάνεια του εδάφους ένα ποσοστό θερμότητας, με αποτέλεσμα να διατηρείται σταθερή μια μέση θερμοκρασία στους 15 βαθμούς Κέλσιου, δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για την ύπαρξη ζωής στη γη. Αξίζει να σημειωθεί ότι αν δεν υπήρχε αυτό το στρώμα αερίων αυτή η μέση θερμοκρασία θα ήταν χαμηλότερη κατά 30 βαθμούς Κέλσιου.
Αυτή η φυσική διαδικασία είναι ευρέως γνωστή ως το "Φαινόμενο του Θερμοκηπίου" και τα αέρια που συμμετέχουν ονομάζονται "θερμοκηπικά".
Αλληλεπίδραση της "Τρύπας του 'Οζοντος" με το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου
Στα μέσα της δεκαετίας του '70 και στην περιοχή γύρω από τον Νότιο Πόλο παρατηρήθηκε για πρώτη φορά το φαινόμενο της καταστροφής του όζοντος της στρατόσφαιρας, από τους φθοροχλωράνθρακες. Ήταν η πρώτη φορά που οι επιστήμονες μίλησαν για τη γνωστή "τρύπα", που επέτρεπε σε μεγαλύτερο ποσοστό υπεριώδους ακτινοβολίας να φτάνει στην επιφάνεια της γης.
Ποτέ πια δεν θα βλέπαμε τον ήλιο με τα ίδια μάτια, καθώς "η πηγή ζωής" που μας δίδασκαν στο σχολείο, μετατράπηκε σε δυνητικό εχθρό.
Το πρόβλημα δεν σταματά εκεί. Η καταστροφή του όζοντος αλληλεπιδρά με το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας κοντά στο έδαφος οδηγεί στην αύξηση του ποσού θερμότητας που παρακρατείται από τα θερμοκηπικά αέρια.
Λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου η θερμότητα εγκλωβίζεται στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας με αποτέλεσμα η στιβάδα του στατοσφαιρικού όζοντος να ψύχεται και να υπόκειται σε περαιτέρω καταστροφή.
Ποιοι παράγοντες προκαλούν επιδείνωση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου;
Σημείο-κλειδί στη διαδικασία είναι η αναλογία των θερμοκηπικών αερίων.
Η συσσώρευση αερίων που προκλήθηκε από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και τις επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον προκάλεσε διαταραχή του υφιστάμενου ενεργειακού ισοζυγίου στην ατμόσφαιρα με αποτέλεσμα να έχουμε παρακράτηση μεγαλύτερου ποσού θερμότητας κοντά στην επιφάνεια της γης και υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ας εστιάσουμε όμως στην πηγή του προβλήματος, στην προέλευση των αερίων του θερμοκηπίου.
Τα αέρια του θερμοκηπίου είναι το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο, τα οξείδια του αζώτου, το μονοξείδιο του άνθρακα και οι χλωροφθοράνθρακες.
Εκλύονται σε μεγάλες ποσότητες -ιδίως το διοεξίδιο του άνθρακα- μέσα από δραστηριότητες όπως η εξόρυξη και η χρήση καυσίμων (πετρέλαιο, βενζίνη, φυσικό αέριο, λιγνίτη και κάρβουνο), όταν κόβονται και καίγονται τα δάση, από την αποσύνθεση ή την καύση απορριμμάτων, γεωργικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων, από τη χρήση συνθετικών λιπασμάτων, από την καύση οργανικής ύλης και φυσικά από τις μεταφορές.
Ειδικά οι χλωροφθοράνθρακες προέρχονται από κλιματιστικά συστήματα και ψυγεία, από τα προωθητικά αέρια και από τη βιομηχανική χρήση τους ως διαλύτες ή καθαριστικά. Η εκτεταμένη χρήση, στην περίπτωση τους, περιορίστηκε σημαντικά έπειτα από σειρά μέτρων που εφαρμόστηκαν σε παγκόσμια κλίμακα με στόχο την περιστολή της καταστροφής του όζοντος στη στρατόσφαιρα.
Ποια είναι τα "προγνωστικά" για το μέλλον;
Η μεθοδική μελέτη της εξέλιξης και των επιπτώσεων του Φαινομένου του Θερμοκηπίου άρχισε το 1988 υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και αποτέλεσε ένα από τα κύρια θέματα στη Διάσκεψη του Ρίο, το 1992.
Για την αξιολόγηση των επιστημονικών στοιχείων σχετικών με τις κλιματικές μεταβολές έχει συσταθεί από τον ΟΗΕ η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), η οποία αποτελείται από κορυφαίους επιστήμονες.
Σύμφωνα με την τρίτη έκθεση εκτιμήσεων, η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας του πλανήτη προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 1,4 έως 5,8 βαθμούς Κελσίου μεταξύ των ετών 1990 και 2100, εφόσον δεν μεταβληθούν τα σημερινά δεδομένα, ενώ η στάθμη της θάλασσας αναμένεται να ανέλθει κατά 9 έως 88 εκατοστά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου